Heavy rains expected महाराष्ट्र राज्यात सध्या हवामान बदलाचा सामना करावा लागत आहे, ज्यामुळे शेतकरी समाज मोठ्या चिंतेत सापडला आहे. भारतीय हवामान विभागाने (आयएमडी) नुकतीच जारी केलेली माहिती राज्यातील शेतकऱ्यांसाठी चिंताजनक ठरत आहे. विशेषतः रब्बी हंगामातील पिकांच्या काढणीच्या काळात अवकाळी पावसाचा इशारा देण्यात आला असून, याचा थेट परिणाम शेतकऱ्यांच्या उत्पन्नावर होण्याची भीती व्यक्त केली जात आहे.
गेल्या काही आठवड्यांपासून राज्यात थंडीचा कडाका जाणवत होता, जो रब्बी पिकांसाठी अनुकूल मानला जातो. मात्र आता परिस्थिती बदलली असून, उत्तरेकडून येणाऱ्या वाऱ्यांमुळे थंडीची तीव्रता कमी झाली आहे. या बदलत्या वातावरणामुळे पावसाला पोषक अशी परिस्थिती निर्माण झाली आहे. बंगालच्या उपसागरात निर्माण झालेल्या कमी दाबाच्या पट्ट्यामुळे राज्यात पुढील दोन दिवसांत पाऊस पडण्याची शक्यता हवामान विभागाने वर्तवली आहे.
विशेष चिंतेची बाब म्हणजे केवळ पावसाचाच नव्हे, तर गारपिटीचाही इशारा देण्यात आला आहे. उत्तर भारतातून येणारे कोरडे थंड वारे आणि अरबी समुद्रातून येणारे बाष्पयुक्त हवेचे प्रवाह यांच्या संयोगामुळे ही परिस्थिती निर्माण झाली आहे. गेल्या दोन दिवसांपासून राज्यातील अनेक भागांत ढगाळ वातावरण असून, काही ठिकाणी पावसाने हजेरी लावली आहे.
हे पण वाचा:
अपात्र महिलांच्या याद्या जाहीर, या पुढे महिलांना मिळणार नाही, 1,500 रुपये List of ineligible women
शेतकऱ्यांसमोरील आव्हाने अनेकपदरी आहेत. सध्या शेतात गहू आणि ज्वारीसारखी महत्त्वाची पिके काढणीच्या टप्प्यात आहेत. या नाजूक काळात पाऊस आणि गारपीट झाल्यास पिकांचे मोठे नुकसान होण्याची भीती आहे. शिवाय, ढगाळ वातावरणामुळे विविध पिकांवर रोगांचा प्रादुर्भाव होण्याची शक्यताही वाढली आहे. विशेषतः हरभरा पिकावर अळीच्या प्रादुर्भावाचा धोका वाढला आहे.
हवामान विभागाच्या अंदाजानुसार, पुढील दोन ते तीन दिवस राज्यात गारपीट आणि मेघगर्जनेसह पाऊस पडण्याची शक्यता आहे. मात्र या कालावधीनंतर, ३० डिसेंबरपासून राज्यात पुन्हा एकदा कडक थंडी पडण्याची शक्यता व्यक्त करण्यात आली आहे. हा सतत बदलणारा हवामानाचा खेळ शेतकऱ्यांच्या जीवनमानावर गंभीर परिणाम करू शकतो.
शेतकऱ्यांसाठी ही परिस्थिती दुहेरी संकटाची ठरत आहे. एका बाजूला पावसाचे संकट तर दुसऱ्या बाजूला गारपिटीचे संकट त्यांच्यासमोर उभे आहे. विशेषतः रब्बी हंगामातील पिके जी आता काढणीच्या टप्प्यात आहेत, त्यांचे मोठ्या प्रमाणात नुकसान होण्याची भीती आहे. शेतकऱ्यांनी वर्षभर केलेले कष्ट आणि गुंतवलेले भांडवल या नैसर्गिक संकटामुळे धोक्यात येण्याची शक्यता निर्माण झाली आहे.
हे पण वाचा:
19 व्या हफ्त्याची तारीख झाली जाहीर हो..!! शेतकऱ्यांनो आत्ताच चेक करा वेळ व तारीख PM Kisan 19 th Installment
या परिस्थितीत शेतकऱ्यांनी काही खबरदारीचे उपाय अवलंबणे गरजेचे आहे. ज्या भागात पिके काढणीसाठी तयार आहेत, तेथे शक्य तितक्या लवकर काढणी करून घेणे महत्त्वाचे आहे. तसेच, काढलेल्या पिकांची योग्य ती साठवणूक करणे आवश्यक आहे. ढगाळ वातावरणामुळे होणाऱ्या रोगांच्या प्रादुर्भावापासून पिकांचे संरक्षण करण्यासाठी योग्य त्या उपाययोजना करणे गरजेचे आहे.
शासन आणि कृषी विभागानेही या परिस्थितीचा गांभीर्याने विचार करून शेतकऱ्यांना मदत करणे आवश्यक आहे. पीक विमा योजनांचे लाभ वेळेत मिळावेत, नुकसान भरपाईचे पंचनामे तातडीने व्हावेत आणि आवश्यक ती मदत लवकरात लवकर शेतकऱ्यांपर्यंत पोहोचावी, याची काळजी घेणे महत्त्वाचे आहे.
हवामान बदलाचे हे चक्र भविष्यातही सुरू राहण्याची शक्यता लक्षात घेता, दीर्घकालीन उपाययोजनांचाही विचार करणे गरजेचे आहे. हवामान अंदाज वेळीच मिळणे, त्यानुसार पीक पद्धतीत बदल करणे आणि नवीन तंत्रज्ञानाचा वापर करणे या गोष्टींकडे लक्ष देणे आवश्यक आहे. शेतकऱ्यांनी स्थानिक कृषी विज्ञान केंद्रांशी संपर्क साधून योग्य त्या सल्ल्यानुसार पुढील पावले उचलणे महत्त्वाचे आहे.
