pay crop insurance महाराष्ट्र राज्यातील शेतकरी बांधवांसाठी आनंदाची बातमी समोर आली आहे. राज्याचे कृषिमंत्री धनंजय मुंडे यांनी जाहीर केल्यानुसार, राज्यातील सोळा जिल्ह्यांमध्ये एक जून पासून पीक विम्याच्या रकमेचे वितरण सुरू होणार आहे. या योजनेंतर्गत शेतकऱ्यांना त्यांच्या पीक नुकसानीची भरपाई म्हणून 75 टक्के विमा रक्कम मिळणार आहे.
विमा कंपनीने दुसऱ्या टप्प्यात एक महत्त्वाकांक्षी योजना आखली आहे. या टप्प्यात एकूण 48 लाख 12 हजार शेतकऱ्यांना सुमारे 1009.58 कोटी रुपयांचे वाटप करण्यात येणार आहे. विशेष म्हणजे, ही रक्कम थेट लाभार्थी शेतकऱ्यांच्या बँक खात्यात जमा केली जाणार आहे. आतापर्यंत विमा कंपनीने एकूण 1900 कोटी रुपये वितरित करण्याचे मान्य केले आहे, जे शेतकऱ्यांसाठी मोठा दिलासा ठरणार आहे.
जिल्हानिहाय वाटपाचा आढावा घेतला असता, नाशिक जिल्ह्यातील तीन लाख 50 हजार शेतकऱ्यांना 155.74 कोटी रुपयांचा लाभ मिळणार आहे. जळगाव जिल्ह्यातील 16,921 शेतकऱ्यांना 4.88 कोटी रुपये तर अहमदनगर जिल्ह्यातील 2,31,831 शेतकऱ्यांना 160.28 कोटी रुपयांचा लाभ होणार आहे.
सोलापूर जिल्ह्यात 1,82,534 लाभार्थींना 111.41 कोटी रुपये मिळणार असून, सातारा जिल्ह्यातील 40,406 शेतकऱ्यांना 6.74 कोटी रुपये आणि सांगली जिल्ह्यातील 98,372 शेतकऱ्यांना 22.04 कोटी रुपयांचे वाटप होणार आहे.
बीड जिल्ह्याने या योजनेत एक विशेष विक्रम नोंदवला आहे. या जिल्ह्यातील सर्वाधिक 7,70,574 शेतकऱ्यांना 241.41 कोटी रुपयांचा लाभ मिळणार आहे. बुलढाणा जिल्ह्यातील 36,358 शेतकऱ्यांना 18.39 कोटी रुपये मिळतील तर अकोला जिल्ह्यातील 1,77,253 लाभार्थींना 97.29 कोटी रुपयांचे वाटप होणार आहे. या तुलनेत कोल्हापूर जिल्ह्यात मात्र सर्वात कमी 228 लाभार्थी असून त्यांना केवळ 13 लाख रुपयांचा निधी मिळणार आहे.
जालना जिल्ह्यातील 3,70,625 शेतकऱ्यांसाठी 160.48 कोटी रुपयांची तरतूद करण्यात आली आहे. परभणी जिल्ह्यातील 41,970 लाभार्थींना 206.11 कोटी रुपये तर नागपूर जिल्ह्यातील 63,422 शेतकऱ्यांना 52.21 कोटी रुपयांचा लाभ मिळणार आहे. लातूर जिल्ह्यातील 2,19,535 शेतकऱ्यांसाठी 244.87 कोटी रुपयांची तरतूद केली असून, अमरावती जिल्ह्यातील 10,265 लाभार्थींना 8 लाख रुपयांचे वाटप होणार आहे.
विमा वाटपाची प्रक्रिया अत्यंत पारदर्शक पद्धतीने राबवली जात आहे. जिल्हाधिकाऱ्यांच्या माध्यमातून अधिसूचनेद्वारे जिल्ह्यातील पात्र महसूल मंडळांची निवड करण्यात आली आहे. या निवड झालेल्या महसूल मंडळांमधील शेतकऱ्यांच्या बँक खात्यावर एक जून पासून पीक विमा रक्कम थेट जमा केली जाणार आहे.
विशेष म्हणजे, पावसाच्या खंडामुळे ज्या भागात पिकांचे नुकसान झाले आहे, त्या भागातील जिल्हाधिकाऱ्यांनी विशेष अधिसूचना काढून 25 टक्के पीक विमा रक्कम 21 दिवसांच्या आत शेतकऱ्यांच्या खात्यावर जमा करण्याचे निर्देश दिले होते. कृषिमंत्री धनंजय मुंडे यांनी दिलेल्या माहितीनुसार, ही आगाऊ रक्कम आधीच शेतकऱ्यांच्या खात्यावर जमा करण्यात आली आहे.
या योजनेचे महत्त्व अधोरेखित करताना कृषिमंत्री मुंडे म्हणाले की, पावसाच्या अनियमिततेमुळे शेतकऱ्यांचे मोठ्या प्रमाणावर नुकसान झाले आहे. अशा परिस्थितीत हा पीक विमा त्यांच्यासाठी संकटकाळात आधार ठरणार आहे. विशेषतः पुढील हंगामाच्या पेरणीसाठी आणि इतर शेती खर्चासाठी ही रक्कम उपयुक्त ठरणार आहे.
राज्य सरकारने शेतकऱ्यांच्या हिताचा विचार करून घेतलेला हा निर्णय अत्यंत महत्त्वपूर्ण मानला जात आहे. या निर्णयामुळे लाखो शेतकरी कुटुंबांना आर्थिक स्थैर्य मिळणार असून, त्यांच्या पुढील कृषी कार्यासाठी हा निधी मदतीचा ठरणार आहे. शेतकऱ्यांनी या योजनेचा लाभ घ्यावा आणि आपली बँक खाती अद्ययावत ठेवावीत, असे आवाहनही कृषि विभागाकडून करण्यात आले आहे.
थोडक्यात, महाराष्ट्र राज्यातील शेतकऱ्यांसाठी हा पीक विमा योजनेचा दुसरा टप्पा अत्यंत महत्त्वाचा ठरणार आहे. पावसाच्या अनियमिततेमुळे होणाऱ्या नुकसानीची भरपाई या माध्यमातून करण्यात येत असून, शेतकऱ्यांना या कठीण काळात दिलासा मिळणार आहे.