SBI customers भारतीय स्टेट बँकेने (एसबीआय) नव्या वर्षाच्या सुरुवातीला देशातील सर्वसामान्य नागरिकांसाठी एक महत्त्वाकांक्षी योजना जाहीर केली आहे. ‘हर घर लखपती’ या योजनेद्वारे सामान्य माणसाला लखपती बनवण्याचे स्वप्न साकार करण्याची संधी उपलब्ध करून दिली आहे.
याचसोबत वयोवृद्ध नागरिकांसाठी ‘एसबीआय पॅट्रन्स’ ही विशेष योजनाही सुरू करण्यात आली आहे. या दोन्ही योजना देशातील विविध वयोगटातील नागरिकांच्या आर्थिक सुरक्षिततेसाठी महत्त्वपूर्ण पाऊल ठरणार आहेत.
हर घर लखपती: छोट्या बचतीतून मोठे स्वप्न हर घर लखपती ही आवर्ती ठेव (आरडी) योजना असून, यामध्ये सामान्य नागरिकांना दरमहा केवळ 591 रुपयांची बचत करून दहा वर्षांत एक लाख रुपयांचे भांडवल उभे करता येणार आहे.
ज्येष्ठ नागरिकांसाठी ही रक्कम अधिक आकर्षक असून, त्यांना दरमहा 574 रुपयांची बचत करून हेच लक्ष्य गाठता येईल. या योजनेचे सर्वात मोठे वैशिष्ट्य म्हणजे ती सर्वसामान्य कुटुंबांच्या आर्थिक क्षमतेनुसार डिझाईन करण्यात आली आहे.
योजनेची वैशिष्ट्ये आणि नियम गुंतवणूकदारांना या योजनेत तीन ते दहा वर्षांच्या कालावधीसाठी पैसे गुंतवता येतील. मात्र, नियमित बचतीचे महत्त्व अधोरेखित करण्यासाठी काही कडक नियमही घालण्यात आले आहेत. कोणत्याही महिन्यात खात्यात पैसे जमा न केल्यास दंडात्मक कारवाई केली जाते. पाच वर्षांपर्यंतच्या आरडीसाठी प्रति शंभर रुपयांमागे दरमहा 1.5 रुपये, तर पाच वर्षांपेक्षा जास्त कालावधीसाठी 2 रुपये दंड आकारला जाईल.
सावधानतेचे महत्त्व सलग सहा महिने हप्ते न भरल्यास खाते बंद करण्याची तरतूद आहे. अशा परिस्थितीत जमा झालेली रक्कम थेट बचत खात्यात वर्ग केली जाईल. मात्र, आगाऊ हप्ते भरल्यास त्याचा परिपक्वता मूल्यावर कोणताही विपरीत परिणाम होणार नाही. ही तरतूद गुंतवणूकदारांना नियोजनबद्ध बचत करण्यास प्रोत्साहित करते.
वयोवृद्धांसाठी विशेष योजना: एसबीआय पॅट्रन्स एसबीआय पॅट्रन्स ही योजना विशेषतः 80 वर्षांवरील नागरिकांसाठी आहे. या योजनेंतर्गत सामान्य ज्येष्ठ नागरिकांपेक्षा 0.10 टक्के अधिक व्याजदर देण्यात येतो. गुंतवणुकीची किमान मर्यादा 1,000 रुपये असून कमाल मर्यादा 3 कोटी रुपयांपर्यंत आहे. मुदत ठेवीचा कालावधी 7 दिवसांपासून 10 वर्षांपर्यंत निवडता येतो.
योजनेचे सामाजिक महत्त्व या योजना केवळ आर्थिक गुंतवणुकीच्या संधी नाहीत, तर त्या सामाजिक बदलाचेही माध्यम आहेत. हर घर लखपती योजना सर्वसामान्य कुटुंबांमध्ये बचतीची सवय रुजवण्यास मदत करते. तर एसबीआय पॅट्रन्स योजना वयोवृद्ध नागरिकांना आर्थिक सुरक्षितता प्रदान करते.
या योजना यशस्वी होण्यासाठी बँकेने ग्राहक जागृती आणि डिजिटल बँकिंग सुविधांचा विस्तार करणे महत्त्वाचे आहे. ग्रामीण भागातील नागरिकांपर्यंत या योजनांची माहिती पोहोचवणे आणि त्यांना डिजिटल व्यवहारांसाठी प्रशिक्षित करणे हे मोठे आव्हान असेल.
आर्थिक साक्षरतेचे महत्त्व या योजनांच्या यशस्वी अंमलबजावणीसाठी आर्थिक साक्षरता वाढवणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. लोकांना नियमित बचतीचे महत्त्व समजावून सांगणे, त्यांना योग्य आर्थिक नियोजन करण्यास मदत करणे आणि दीर्घकालीन गुंतवणुकीचे फायदे समजावून देणे यावर भर दिला पाहिजे.
एसबीआयच्या या नव्या योजना भारतीय अर्थव्यवस्थेतील बचत वाढवण्यास आणि सर्वसामान्य नागरिकांना आर्थिकदृष्ट्या सक्षम बनवण्यास मदत करतील. या योजनांमुळे छोट्या बचतीतून मोठे स्वप्न साकार करण्याची संधी उपलब्ध होणार आहे. मात्र, यासाठी नियमित बचत आणि योग्य आर्थिक नियोजन अत्यंत महत्त्वाचे ठरेल.
