Bank of Maharashtra आजच्या डिजिटल युगात देखील रोख रक्कम व्यवहार हा अनेकांसाठी महत्त्वाचा भाग आहे. मात्र, बँक खात्यातून पैसे काढताना आता विशेष काळजी घ्यावी लागणार आहे. सरकारने आणि रिझर्व्ह बँकेने अनेक नवे नियम लागू केले असून, त्यांचे पालन न केल्यास आर्थिक भुर्दंड सहन करावा लागू शकतो. या लेखात आपण अशाच महत्त्वाच्या नियमांची सविस्तर माहिती घेऊया.
रोख रकमेच्या व्यवहारांवरील मर्यादा:
आयकर कायद्यातील कलम १९४एन नुसार रोख रक्कम काढण्यावर काही महत्त्वाच्या मर्यादा घालण्यात आल्या आहेत. या नियमांचे दोन भाग आहेत – एक नियमित करदात्यांसाठी आणि दुसरा अनियमित करदात्यांसाठी.
१. नियमित करदात्यांसाठी नियम:
- जे लोक नियमितपणे आयकर रिटर्न भरतात, त्यांना एका आर्थिक वर्षात एक कोटी रुपयांपर्यंत रोख रक्कम कोणत्याही टीडीएसशिवाय काढता येते.
- एक कोटी रुपयांपेक्षा अधिक रक्कम काढल्यास २% दराने टीडीएस आकारला जातो.
- हा नियम सर्व प्रकारच्या बँका, सहकारी बँका आणि पोस्ट ऑफिस खात्यांना लागू होतो.
२. अनियमित करदात्यांसाठी नियम:
- जे लोक सलग तीन वर्षांपासून आयकर रिटर्न भरत नाहीत, त्यांच्यासाठी ही मर्यादा फक्त २० लाख रुपये आहे.
- २० लाख ते एक कोटी रुपयांपर्यंतच्या रकमेवर २% टीडीएस लागू होतो.
- एक कोटी रुपयांपेक्षा जास्त रकमेवर ५% टीडीएस आकारला जातो.
एटीएम व्यवहारांसाठी विशेष नियम:
रिझर्व्ह बँकेने १ जानेवारी २०२२ पासून एटीएम व्यवहारांसाठी नवे नियम लागू केले आहेत:
१. मासिक मोफत व्यवहार:
- स्वतःच्या बँकेच्या एटीएममधून महिन्याला पाच मोफत व्यवहार
- इतर बँकांच्या एटीएममधून तीन मोफत व्यवहार
- मेट्रो शहरांमध्ये स्वतःच्या बँकेतून फक्त तीन मोफत व्यवहार
२. अतिरिक्त व्यवहार शुल्क:
हे पण वाचा:
लाभार्थी महिलेच्या खात्यात जानेवारीचे 1,500 रुपये जमा होण्यास सुरुवात beneficiary woman’s account
- मर्यादेपेक्षा जास्त व्यवहारांसाठी प्रति व्यवहार २१ रुपये शुल्क
- यात जीएसटी वेगळा
- हे शुल्क पूर्वी २० रुपये होते
विवेकी बँकिंगसाठी महत्त्वाचे टिप्स:
१. नियोजनबद्ध रोख व्यवहार:
- महिन्याच्या सुरुवातीलाच रोख गरजांचे नियोजन करा
- एकाच वेळी मोठी रक्कम काढण्यापेक्षा नियोजनबद्ध लहान रक्कमा काढा
- मोफत व्यवहारांचा कार्यक्षम वापर करा
२. डिजिटल पेमेंट्सचा वापर:
- शक्य तितके व्यवहार यूपीआय, नेट बँकिंग किंवा डेबिट कार्डद्वारे करा
- रोख व्यवहारांची गरज कमी करा
- ऑनलाइन बिल पेमेंट्स आणि रिकरिंग पेमेंट्ससाठी ऑटो-डेबिट सुविधेचा वापर करा
३. टॅक्स प्लॅनिंग:
- वार्षिक रोख व्यवहारांचे नियोजन करा
- टीडीएस वाचवण्यासाठी मर्यादेचे पालन करा
- आयकर रिटर्न नियमित भरा
४. दस्तऐवजीकरण:
- मोठ्या रोख व्यवहारांसाठी योग्य कागदपत्रे ठेवा
- टीडीएस कपात झाल्यास त्याची पावती जपून ठेवा
- बँक स्टेटमेंट नियमित तपासा
सावधानतेचे उपाय:
१. आयकर पालन:
- नियमित आयकर रिटर्न भरणे महत्त्वाचे
- पॅन कार्ड आणि आधार कार्ड बँक खात्याशी लिंक करणे
- सर्व आर्थिक व्यवहारांची नोंद ठेवणे
२. बँकिंग सुरक्षा:
- एटीएम पिन गोपनीय ठेवा
- ऑनलाइन बँकिंग पासवर्ड नियमित बदला
- संशयास्पद व्यवहारांची तात्काळ नोंद करा
बँकिंग व्यवहारांमधील नवे नियम हे ग्राहकांच्या सुरक्षेसाठी आणि पारदर्शकतेसाठी महत्त्वाचे आहेत. या नियमांचे पालन केल्यास अनावश्यक खर्च आणि कर टाळता येतो. विवेकी आर्थिक नियोजन आणि डिजिटल बँकिंगचा वाढता वापर यामुळे रोख व्यवहारांवरील अवलंबित्व कमी होऊ शकते.
