ST buses Big decision महाराष्ट्र राज्य मार्ग परिवहन महामंडळाने (एसटी) नुकतेच प्रवास सवलतींसंदर्भात महत्त्वपूर्ण बदल केले आहेत. विशेषतः गंभीर आजारांनी ग्रस्त असलेल्या रुग्णांसाठी आरामदायी बस सेवांमधील मोफत प्रवासाची सुविधा बंद करण्यात आली आहे. या निर्णयामुळे सिकलसेल, एचआयव्ही बाधित, डायलेसिस आणि हिमोफेलियाग्रस्त रुग्णांना केवळ साध्या बसमधूनच विनामूल्य प्रवास करावा लागणार आहे.
सध्याची परिस्थिती आणि नवीन निर्बंध
एसटी महामंडळाचे महाव्यवस्थापक (वाहतूक) श्री. मं. जगताप यांनी जारी केलेल्या आदेशानुसार, गंभीर आजारी रुग्णांना निमआराम हिरकणी, वातानुकूलित अश्वमेध, शिवशाही, शिवनेरी आणि शिवाई या दर्जेदार बस सेवांमधून यापुढे मोफत प्रवास करता येणार नाही. हा निर्णय विशेषतः 2018 सालच्या परिपत्रकाद्वारे दिलेल्या सवलतींमध्ये बदल करतो.
हे पण वाचा:
बांधकाम कामगारांना आजपासून मिळणार १ लाख रुपये! पहा अर्ज प्रक्रिया Construction workers will
वर्तमान सवलती आणि त्यांचे लाभार्थी
एसटी महामंडळाकडून सध्या एकूण 29 विविध समाजघटकांना प्रवासात सवलती दिल्या जात आहेत. यामध्ये प्रामुख्याने:
- 75 वर्षांवरील ज्येष्ठ नागरिकांना अमृत योजनेअंतर्गत संपूर्ण मोफत प्रवास
- महिलांना सर्व प्रकारच्या बसेसमध्ये 50% प्रवास सवलत
- विविध आजारांनी ग्रस्त रुग्णांना साध्या बसमधून मोफत प्रवास
या सवलतींचा आर्थिक भार
एसटी महामंडळाला या सर्व सवलतींची भरपाई राज्य सरकारकडून स्वतंत्र निधीद्वारे केली जाते. तथापि, या रक्कमेची प्रतिपूर्ती वेळेवर न झाल्यास महामंडळाच्या आर्थिक स्थितीवर परिणाम होतो. स्वावलंबी होण्याच्या दृष्टीने महामंडळाला या सवलतींची रक्कम वेळेत मिळणे महत्त्वाचे आहे.
निर्णयामागील कारणे
- आर्थिक व्यवस्थापन: महामंडळाच्या आर्थिक स्थितीचे व्यवस्थापन करणे
- सेवा खर्चाचे नियोजन: दर्जेदार बस सेवांच्या परिचालन खर्चाचे नियोजन
- सवलतींचे पुनर्वितरण: उपलब्ध संसाधनांचे योग्य वितरण करणे
प्रभावित लाभार्थी
हे पण वाचा:
या महिलांना मिळणार मोफत शिलाई मशीन आत्ताच पहा अर्ज प्रक्रिया sewing machines application process
या निर्णयामुळे प्रामुख्याने खालील रुग्ण प्रभावित होणार आहेत:
- सिकलसेल रुग्ण
- एचआयव्ही बाधित व्यक्ती
- डायलेसिसवर उपचार घेणारे रुग्ण
- हिमोफेलियाग्रस्त रुग्ण
सकारात्मक बदल आणि त्यांचा प्रभाव
दरम्यान, एसटी महामंडळाने काही सकारात्मक बदलही केले आहेत:
- महिलांसाठी सवलत:
- सर्व प्रकारच्या बसेसमध्ये 50% सवलत
- प्रवासी संख्येत लक्षणीय वाढ
- महिला सबलीकरणास प्रोत्साहन
- ज्येष्ठ नागरिकांसाठी सुविधा:
- 75 वर्षांवरील नागरिकांना मोफत प्रवास
- अमृत योजनेचा विस्तार
- वृद्धांच्या प्रवासात सुलभता
आव्हाने आणि समस्या
- रुग्णांसाठी आरामदायी प्रवासाची गरज:
- दीर्घ अंतराच्या प्रवासात होणारा त्रास
- आरोग्याच्या दृष्टीने आवश्यक सुविधांचा अभाव
- साध्या बसमधील प्रवासाचे आव्हान
- आर्थिक परिणाम:
- वाढीव प्रवास खर्च
- उपचारांसाठी जादा आर्थिक भार
- कुटुंबांवरील आर्थिक ताण
भविष्यातील अपेक्षा
- सवलतींचे पुनर्मूल्यांकन:
- रुग्णांच्या गरजांचा विचार
- आर्थिक व्यवहार्यतेचा अभ्यास
- नवीन धोरणांची आखणी
- पर्यायी व्यवस्था:
- विशेष परिस्थितीत सवलतींचा विचार
- रुग्णांसाठी विशेष सेवा
- लवचिक धोरण
एसटी महामंडळाचा हा निर्णय आर्थिक व्यवस्थापनाच्या दृष्टीने महत्त्वाचा असला तरी गंभीर आजारी रुग्णांच्या दृष्टीने आव्हानात्मक ठरू शकतो. यासाठी एका संतुलित धोरणाची आवश्यकता आहे, जे महामंडळाच्या आर्थिक स्थिरतेसोबतच गरजू रुग्णांच्या हिताचाही विचार करेल. राज्य सरकारने सवलतींच्या प्रतिपूर्तीसाठी एक कार्यक्षम यंत्रणा विकसित करणे आवश्यक आहे
