sewing machines application process भारताच्या आर्थिक विकासात महिलांचा सहभाग वाढवण्यासाठी आणि त्यांना स्वावलंबी बनवण्यासाठी केंद्र सरकारने अनेक महत्वपूर्ण पावले उचलली आहेत. त्यापैकी एक महत्वाची योजना म्हणजे प्रधानमंत्री विश्वकर्मा शिलाई मशीन योजना. या योजनेचा मुख्य उद्देश महिलांना आर्थिकदृष्ट्या सक्षम करणे आणि त्यांना स्वयंरोजगाराच्या संधी उपलब्ध करून देणे हा आहे.
योजनेची ठळक वैशिष्ट्ये
या योजनेअंतर्गत, पात्र महिलांना शिलाई मशीन खरेदीसाठी 15,000 रुपयांपर्यंतचे आर्थिक सहाय्य दिले जाते. महत्वाचे म्हणजे, ही योजना केवळ शिलाई मशीन पुरवठ्यापुरती मर्यादित नाही. लाभार्थी महिलांना शिवणकामाचे प्रशिक्षणही दिले जाते, जे 5 ते 15 दिवसांचे असते. प्रशिक्षणाच्या काळात दररोज 500 रुपये भत्ताही दिला जातो, जेणेकरून प्रशिक्षणार्थी महिलांना आर्थिक अडचणींना तोंड द्यावे लागू नये.
व्यवसाय विस्तारासाठी कर्ज सुविधा
प्रशिक्षण पूर्ण केल्यानंतर, ज्या महिलांना आपला टेलरिंग व्यवसाय विस्तारित करायचा आहे, त्यांच्यासाठी सरकारने कर्ज सुविधाही उपलब्ध करून दिली आहे. पीएम विश्वकर्मा कर्ज योजनेअंतर्गत, कोणत्याही तारण शिवाय 3 लाख रुपयांपर्यंतचे कर्ज केवळ 5% व्याजदराने उपलब्ध करून दिले जाते. हे व्याजदर बाजारातील सामान्य व्याजदरांपेक्षा बरेच कमी आहे.
योजनेची व्याप्ती आणि कालावधी
हे पण वाचा:
‘लाडकी बहीण योजनेच्या संदर्भातील बातम्या चुकीच्या’ अदिती तटकरे News regarding Ladki Bahin
ही योजना केवळ शिवणकामापुरती मर्यादित नाही. एकूण 18 व्यवसायांमध्ये कार्यरत असलेल्या महिलांना या योजनेचा लाभ घेता येतो. योजना सध्या 2027-28 या आर्थिक वर्षापर्यंत लागू राहणार आहे, म्हणजेच 31 मार्च 2028 पर्यंत इच्छुक महिला या योजनेसाठी अर्ज करू शकतात. मात्र, सरकारच्या निर्णयानुसार या कालावधीत वाढ होऊ शकते.
पात्रता
या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी काही महत्वाचे निकष पूर्ण करणे आवश्यक आहे:
- अर्जदार महिला भारतीय नागरिक असणे आवश्यक
- वयोमर्यादा 20 ते 40 वर्षे
- कुटुंबाचे वार्षिक उत्पन्न 1.44 लाख रुपयांपेक्षा (म्हणजेच दरमहा 12,000 रुपयांपेक्षा) कमी असावे
- विशेष म्हणजे, विधवा आणि दिव्यांग महिलांनाही या योजनेत प्राधान्य दिले जाते
आवश्यक कागदपत्रे
अर्ज करताना खालील कागदपत्रे सादर करणे आवश्यक आहे:
- ओळखपत्र (आधार कार्ड किंवा मतदार ओळखपत्र)
- उत्पन्नाचा दाखला
- वय सिद्ध करणारे प्रमाणपत्र (जन्म दाखला किंवा शाळा सोडल्याचा दाखला)
- पासपोर्ट आकाराचा फोटो
- बँक खात्याचे तपशील
- जात प्रमाणपत्र (लागू असल्यास)
- विधवा असल्यास त्याचा दाखला
- दिव्यांगत्व प्रमाणपत्र (लागू असल्यास)
योजनेचे महत्व आणि प्रभाव
ही योजना अनेक दृष्टीने महत्वपूर्ण आहे. प्रथमतः, ती महिलांना आर्थिक स्वातंत्र्य मिळवून देते. दुसरे म्हणजे, घरातूनच उत्पन्न मिळवण्याची संधी उपलब्ध करून देते. तिसरे, कौशल्य विकासाला प्रोत्साहन देते. आणि सर्वात महत्वाचे म्हणजे, ग्रामीण आणि शहरी भागातील गरीब महिलांना स्वयंरोजगाराची संधी उपलब्ध करून देते.
या योजनेमुळे अनेक महिलांचे जीवन बदलले आहे. त्यांना केवळ उत्पन्नाचे साधन मिळालेले नाही, तर आत्मविश्वासही वाढला आहे. अनेक महिला आता कुटुंबाच्या उत्पन्नात भर घालत आहेत आणि आपल्या मुलांना चांगले शिक्षण देऊ शकत आहेत.
प्रधानमंत्री विश्वकर्मा शिलाई मशीन योजना ही महिला सक्षमीकरणाच्या दिशेने टाकलेले एक महत्वपूर्ण पाऊल आहे. या योजनेमुळे विशेषतः ग्रामीण आणि गरीब महिलांना स्वयंरोजगाराची संधी मिळत आहे. आर्थिक मदत, प्रशिक्षण आणि कर्ज सुविधा यांच्या माध्यमातून या योजनेने महिलांच्या आर्थिक सक्षमीकरणाला नवी दिशा दिली आहे.
