Ladki Bahin Yojana महाराष्ट्र राज्यातील महिलांसाठी महत्वाकांक्षी असलेल्या लाडकी बहीण योजनेबाबत एक महत्वपूर्ण वळण आले आहे. राष्ट्रवादी काँग्रेसचे ज्येष्ठ नेते छगन भुजबळ यांनी दिलेल्या वक्तव्यानंतर या योजनेच्या अपात्र लाभार्थींसाठी चिंतेचा विषय निर्माण झाला आहे. अपात्र लाभार्थींकडून दंडासह रक्कम वसूल करण्याची शक्यता व्यक्त करण्यात आली आहे.
लाडकी बहीण योजनेचा मूळ उद्देश राज्य सरकारने आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल कुटुंबांमधील महिलांना आर्थिक सक्षम करण्यासाठी ही योजना सुरू केली आहे. या योजनेंतर्गत ज्या कुटुंबांचे वार्षिक उत्पन्न अडीच लाख रुपयांपेक्षा कमी आहे, अशा कुटुंबातील महिलांना दरमहा १,५०० रुपयांची आर्थिक मदत देण्यात येत आहे. आतापर्यंत या योजनेअंतर्गत सहा हप्ते लाभार्थींच्या खात्यात जमा करण्यात आले आहेत.
नवीन सरकारची घोषणा महायुती सरकारने सत्तेत आल्यानंतर या योजनेंतर्गत मिळणारी रक्कम वाढवून २,१०० रुपये करण्याची घोषणा केली आहे. मात्र ही वाढीव रक्कम कधीपासून लाभार्थींच्या खात्यात जमा होणार याकडे संपूर्ण राज्याचे लक्ष लागले आहे.
योजनेचे निकष आणि पडताळणी राज्याच्या महिला व बालविकास मंत्री आदिती तटकरे यांनी योजनेच्या निकषांबाबत स्पष्टीकरण दिले आहे. त्यानुसार:
- वार्षिक उत्पन्न अडीच लाख रुपयांपेक्षा जास्त असलेल्या महिला
- चार चाकी वाहन असलेल्या महिला
- आधार कार्ड आणि बँक खात्यातील नावात तफावत असलेल्या महिला
या निकषांमध्ये न बसणाऱ्या महिलांबाबत तक्रार आल्यास त्यांच्या अर्जाची पुन्हा पडताळणी करण्यात येणार आहे. मात्र शासन निर्णयात (जीआर) कोणताही बदल करण्यात आलेला नाही.
भुजबळांचे महत्वपूर्ण वक्तव्य छगन भुजबळ यांनी या योजनेबाबत महत्वपूर्ण भूमिका मांडली आहे. त्यांच्या मते: १. योजनेचा मूळ उद्देश गरीब कुटुंबांना लाभ देण्याचा आहे २. एकाच कुटुंबातील दोन महिलांना लाभ देता येणार नाही ३. मोटार गाडी असलेल्या कुटुंबातील महिलांना लाभ अनुज्ञेय नाही ४. अपात्र लाभार्थींनी स्वतःहून आपली नावे काढून घ्यावीत ५. आतापर्यंत दिलेली रक्कम परत मागू नये ६. यापुढे जर अपात्र लाभार्थींनी स्वतःहून नावे काढली नाहीत, तर दंडासह वसुली करण्यात यावी
लाभार्थींसाठी महत्वाचे मुद्दे १. पात्रता तपासणी:
- लाभार्थींनी स्वतःच्या पात्रतेची खातरजमा करावी
- निकषांमध्ये बसत नसल्यास तात्काळ कळवावे
- आवश्यक कागदपत्रांची पूर्तता करावी
२. स्वयंघोषणा:
- अपात्र असल्यास स्वतःहून नाव काढून घेण्याची संधी
- योग्य माहिती सादर करणे
- बँक खाते आणि आधार कार्डमधील नावांची पडताळणी
३. आर्थिक परिणाम:
- दंडाची शक्यता
- अनधिकृत घेतलेल्या रकमेची वसुली
- भविष्यातील लाभांवर परिणाम
पुढील कार्यवाहीची दिशा १. शासनाकडून:
- पात्र/अपात्र लाभार्थींची यादी तयार करणे
- तक्रारींची दखल घेणे
- योग्य कार्यवाही करणे
२. लाभार्थींकडून:
- स्वतःची पात्रता तपासणे
- आवश्यक ती कागदपत्रे सादर करणे
- अपात्र असल्यास स्वयंघोषणा करणे
३. प्रशासनाकडून:
- पडताळणी प्रक्रिया सुरू करणे
- दंड आणि वसुलीचे निकष ठरवणे
- कार्यवाहीची अंमलबजावणी
लाडकी बहीण योजना ही महाराष्ट्रातील गरीब महिलांसाठी वरदान ठरली आहे. मात्र या योजनेचा लाभ योग्य व्यक्तींपर्यंत पोहोचावा यासाठी सरकारने कडक पाऊले उचलण्याचा निर्णय घेतला आहे. अपात्र लाभार्थींनी स्वतःहून पुढे येऊन योजनेतून नाव काढून घेतल्यास त्यांना दंडाची रक्कम भरावी लागणार नाही.