approved for compensation नोव्हेंबर महिन्यात अचानक आलेल्या वादळी वारे, गारपीट आणि अवकाळी पावसामुळे सोनपेठ तालुक्यातील शेतकऱ्यांच्या पिकांचे मोठे नुकसान झाले आहे. या नैसर्गिक आपत्तीमध्ये तालुक्यातील ४२ गावांमधील शेतकऱ्यांच्या रब्बी पिके, भाजीपाला आणि फळबागांचे एकूण ७,८०३ हेक्टर क्षेत्र बाधित झाले असून, याची दखल घेत तालुका प्रशासनाने ६.६४ कोटी रुपयांच्या नुकसानभरपाईची मागणी शासनाकडे केली आहे.
नुकसानीचा विस्तृत आढावा सोनपेठ तालुक्यातील सोनपेठ, शेळगाव, वडगाव आणि आवळगाव या चार महसूल मंडळांमध्ये नैसर्गिक आपत्तीचा मोठा फटका बसला आहे. तालुका कृषी विभागाच्या प्राथमिक अहवालानुसार, एकूण ७,८०६ हेक्टर क्षेत्र बाधित झाले असून, यामध्ये जिरायत क्षेत्र ७,७१४ हेक्टर तर बागायती क्षेत्र १२ हेक्टर आहे. या नुकसानीचे आर्थिक मूल्यमापन करता, जिरायत पिकांचे नुकसान ६२.४९ लाख रुपये तर बागायती पिकांचे नुकसान २.०४ लाख रुपये असे एकूण ६.६४ कोटी रुपयांचे नुकसान झाले आहे.
पंचनामे आणि नुकसान मूल्यांकन प्रक्रिया नुकसानीचे अचूक मूल्यांकन करण्यासाठी तालुका प्रशासनाने एक त्रिस्तरीय समिती नियुक्त केली होती. या समितीमध्ये तलाठी, ग्रामसेवक आणि कृषी सहायक यांचा समावेश होता. या समितीने प्रत्येक बाधित क्षेत्राची प्रत्यक्ष पाहणी करून सविस्तर पंचनामे तयार केले आहेत. या पंचनाम्यांमध्ये प्रत्येक शेतकऱ्याच्या पिकांचे नुकसान, बाधित क्षेत्र आणि अंदाजित आर्थिक नुकसान यांची नोंद करण्यात आली आहे.
निधी वितरणाची योजना आणि प्रक्रिया शेतकऱ्यांना तातडीने मदत मिळावी यासाठी तालुका प्रशासनाने एक कार्यक्षम यंत्रणा उभी केली आहे. नुकसानभरपाईचा निधी मंजूर झाल्यानंतर तो थेट लाभार्थी शेतकऱ्यांच्या बँक खात्यांमध्ये जमा केला जाणार आहे. यासाठी प्रशासनाने सर्व बाधित शेतकऱ्यांची बँक खाती अद्ययावत करून घेतली आहेत. निधी वितरणाची प्रक्रिया पारदर्शक आणि सुलभ होण्यासाठी विशेष काळजी घेतली जात आहे.
शेतकऱ्यांसाठी महत्त्वाच्या सूचना बाधित शेतकऱ्यांनी आपली बँक खाती अद्ययावत ठेवावीत आणि आवश्यक ती सर्व कागदपत्रे तयार ठेवावीत. निधी वितरणाच्या प्रक्रियेदरम्यान काही अडचणी उद्भवल्यास त्या लगेच संबंधित अधिकाऱ्यांच्या निदर्शनास आणून द्याव्यात. प्रशासनाने देखील शेतकऱ्यांना सर्व आवश्यक मदत आणि मार्गदर्शन करण्याचे आश्वासन दिले आहे.
प्रशासनाची भूमिका आणि कार्यवाही तालुका प्रशासनाने या नैसर्गिक आपत्तीची गंभीर दखल घेतली असून, नुकसानग्रस्त शेतकऱ्यांना त्वरित मदत मिळावी यासाठी सर्वतोपरी प्रयत्न सुरू केले आहेत. त्रिस्तरीय समितीने तयार केलेल्या अहवालाच्या आधारे निधी मागणीचा प्रस्ताव शासनाकडे पाठवला आहे. प्रशासनाचे अधिकारी नियमित पाठपुरावा करत असून, निधी मंजुरीची प्रक्रिया वेगवान करण्यासाठी प्रयत्नशील आहेत.
शेतकऱ्यांच्या अडचणी आणि अपेक्षा नैसर्गिक आपत्तीमुळे शेतकऱ्यांवर मोठा आर्थिक ताण आला आहे. पिकांचे झालेले नुकसान आणि त्यातून उद्भवलेली आर्थिक कोंडी यामुळे शेतकरी हवालदिल झाले आहेत. त्यांना शासनाकडून मिळणाऱ्या मदतीची प्रतीक्षा आहे. बहुतांश शेतकऱ्यांनी पुढील हंगामासाठी बियाणे, खते आणि इतर शेती साहित्य खरेदीसाठी कर्ज घेतले असून, त्यांना या नुकसानभरपाईतून काही प्रमाणात दिलासा मिळेल अशी आशा आहे.
उपाययोजना या नैसर्गिक आपत्तीमधून धडा घेत, भविष्यात अशा परिस्थितीला तोंड देण्यासाठी प्रशासन काही दीर्घकालीन उपाययोजना आखत आहे. यामध्ये हवामान अंदाज वेळीच मिळण्याची व्यवस्था, पीक विमा योजनांचा अधिक प्रभावी वापर आणि नैसर्गिक आपत्तींना तोंड देण्यासाठी शेतकऱ्यांना प्रशिक्षण देणे या गोष्टींचा समावेश आहे.
अशा प्रकारे, सोनपेठ तालुक्यातील शेतकऱ्यांवर कोसळलेल्या या नैसर्गिक संकटाला सामोरे जाण्यासाठी प्रशासन आणि शेतकरी दोघेही प्रयत्नशील आहेत. शासनाकडून मागितलेला ६.६४ कोटींचा निधी लवकरात लवकर मंजूर होऊन बाधित शेतकऱ्यांपर्यंत पोहोचेल, अशी आशा सर्वांनाच आहे.