10th and 12th board महाराष्ट्र राज्य माध्यमिक व उच्च माध्यमिक शिक्षण मंडळाने (एमएसबीएसएचएसई) फेब्रुवारी-मार्च २०२५ मध्ये होणाऱ्या दहावी आणि बारावीच्या बोर्ड परीक्षांसाठी अनेक महत्त्वपूर्ण निर्णय घेतले आहेत. या निर्णयांमुळे विद्यार्थी, पालक आणि शिक्षक यांच्यात मिश्र प्रतिक्रिया दिसून येत आहेत.
परीक्षा वेळापत्रक आणि नियोजन: बारावीच्या विद्यार्थ्यांसाठी प्रात्यक्षिक आणि तोंडी परीक्षा सध्या सुरू असून, त्यांची लेखी परीक्षा ११ फेब्रुवारी ते १८ मार्च २०२५ या कालावधीत होणार आहे. दहावीच्या विद्यार्थ्यांची प्रात्यक्षिक परीक्षा ३ ते २० फेब्रुवारी दरम्यान होईल, तर लेखी परीक्षा २१ फेब्रुवारी ते १७ मार्च २०२५ या काळात आयोजित केली जाईल.
महत्त्वपूर्ण निर्णय आणि बदल:
१. हॉल तिकीट बदल: बोर्डाने सुरुवातीला हॉल तिकीटवर विद्यार्थ्यांच्या जातीचा उल्लेख करण्याचा निर्णय घेतला होता. मात्र, या निर्णयाला व्यापक विरोध झाल्यानंतर तो रद्द करण्यात आला आहे.
२. सीसीटीव्ही कॅमेरे: प्रत्येक परीक्षा केंद्रावर सीसीटीव्ही कॅमेरे बसवणे अनिवार्य करण्यात आले आहे. हा निर्णय राज्यभरात लागू करण्यात आला असून, परीक्षा प्रक्रियेच्या पारदर्शकतेसाठी महत्त्वपूर्ण पाऊल मानले जात आहे.
३. केंद्र संचालक आणि पर्यवेक्षक बदल: मुख्यमंत्र्यांच्या १०० कलमी कार्यक्रमाअंतर्गत, कॉपीमुक्त परीक्षेसाठी सर्व केंद्रांवरील पर्यवेक्षक आणि केंद्र संचालकांची अदलाबदल करण्याचा मूळ निर्णय घेण्यात आला होता. मात्र, शिक्षक संघटना आणि शिक्षक आमदारांच्या विरोधामुळे या निर्णयात बदल करण्यात आला आहे.
सुधारित निर्णयानुसार:
- फक्त २०१८, २०१९, २०२०, २०२३ आणि २०२४ या वर्षांमध्ये ज्या केंद्रांवर गैरप्रकार आढळले, तेथेच नवीन पर्यवेक्षक आणि केंद्र संचालक नेमले जातील.
- कोरोना काळातील २०२१ आणि २०२२ या वर्षांतील परीक्षा वगळण्यात आल्या आहेत.
विभागीय स्तरावर अंमलबजावणी: पुणे, नागपूर, छत्रपती संभाजी नगर, मुंबई, कोल्हापूर, अमरावती, नाशिक, लातूर आणि कोकण या विभागीय मंडळांतर्गत येणाऱ्या केंद्रांवर हे नवे नियम लागू होतील.
कडक कारवाईचे धोरण:
- २०२५ च्या परीक्षेत गैरप्रकार आढळल्यास संबंधित केंद्राची मान्यता कायमची रद्द केली जाईल.
- जिल्हाधिकारी आणि जिल्हा दक्षता समितीच्या अध्यक्षांच्या नेतृत्वाखाली भरारी पथके तैनात केली जातील.
- माध्यमिक शिक्षणाधिकारी प्रत्येक केंद्रावर पूर्णवेळ बैठे पथकाची उपस्थिती सुनिश्चित करतील.
पारदर्शक परीक्षा प्रक्रियेसाठी उपाययोजना: १. केंद्रांची सरमिसळ: परीक्षा केंद्रांची निवड करताना सरमिसळ पद्धत वापरली जाईल, जेणेकरून स्थानिक प्रभाव कमी होईल.
२. दक्षता समिती: प्रत्येक जिल्ह्यात जिल्हाधिकाऱ्यांच्या अध्यक्षतेखाली दक्षता समिती कार्यरत राहील.
३. भरारी पथके: परीक्षा काळात विशेष भरारी पथके नियुक्त केली जातील, जी अचानक तपासणी करतील.
हे पण वाचा:
पुढील 5 दिवस राज्यात गारपीट तर या भागात जास्त थंडी पहा नवीन हवामान Hailstorm in the state
४. बैठे पथक: प्रत्येक केंद्रावर पूर्णवेळ बैठे पथक असेल, जे परीक्षेच्या पारदर्शकतेवर लक्ष ठेवेल.
या निर्णयांचा प्रभाव:
- विद्यार्थ्यांसाठी: परीक्षा प्रक्रिया अधिक पारदर्शक होईल.
- शिक्षकांसाठी: गैरप्रकार न झालेल्या केंद्रांवरील शिक्षकांना दिलासा मिळाला आहे.
- प्रशासनासाठी: गैरप्रकारांवर नियंत्रण ठेवणे सोपे होईल.
महाराष्ट्र बोर्डाने घेतलेले हे निर्णय परीक्षा प्रक्रियेच्या गुणवत्ता आणि पारदर्शकता वाढवण्यासाठी महत्त्वपूर्ण ठरतील. विशेषतः गैरप्रकार रोखण्यासाठी घेतलेल्या उपाययोजना दीर्घकालीन परिणाम साधतील. या निर्णयांमुळे परीक्षा प्रक्रिया अधिक सुरळीत आणि विश्वसनीय होण्यास मदत होईल, जे शेवटी विद्यार्थ्यांच्या हिताचेच ठरेल.
