get tractors महाराष्ट्र राज्य सरकारने शेतकऱ्यांच्या आर्थिक सक्षमीकरणासाठी एक महत्त्वपूर्ण पाऊल उचलले आहे. २०२५ मध्ये सुरू झालेल्या मिनी ट्रॅक्टर योजनेने शेतकरी वर्गात मोठी आशा निर्माण केली आहे. या योजनेचा मुख्य उद्देश शेतकऱ्यांना आधुनिक शेती उपकरणांपर्यंत सहज प्रवेश मिळवून देणे आणि त्यांचे जीवनमान उंचावणे हा आहे.
योजनेची वैशिष्ट्ये आणि महत्त्व
या योजनेंतर्गत शेतकऱ्यांना मिनी ट्रॅक्टर खरेदीसाठी ९०% पर्यंत अनुदान दिले जात आहे, जे की एक अभूतपूर्व पाऊल म्हणावे लागेल. सरकारने या योजनेसाठी ३ लाख १५ हजार रुपयांपर्यंतचे अनुदान मंजूर केले आहे. उर्वरित १०% रक्कम शेतकऱ्यांना स्वतः भरावी लागते, जी त्यांच्या आर्थिक क्षमतेनुसार परवडण्याजोगी आहे.
लाभार्थी निवडीचे निकष
या योजनेत विशेष करून स्वयंसहाय्यता गटांना प्राधान्य देण्यात आले आहे. मात्र यासाठी काही महत्त्वपूर्ण अटी आहेत:
१. स्वयंसहाय्यता गटातील किमान ८०% सदस्य नवबौद्ध किंवा अनुसूचित जातीचे असणे आवश्यक आहे. २. गटाने नियमित बचत करणे आणि आर्थिक व्यवहार पारदर्शक असणे गरजेचे आहे. ३. गटाची नोंदणी योग्य त्या प्राधिकरणाकडे झालेली असावी. ४. गटाचे बँक खाते असणे आणि नियमित व्यवहार होत असणे आवश्यक आहे.
मिनी ट्रॅक्टरचे शेतीतील महत्त्व
आधुनिक शेतीमध्ये मिनी ट्रॅक्टरचे महत्त्व अनन्यसाधारण आहे. हे छोटे पण कार्यक्षम यंत्र अनेक प्रकारच्या शेती कामांसाठी उपयुक्त ठरते:
१. नांगरणी: लहान आणि मध्यम आकाराच्या शेतांसाठी अत्यंत उपयुक्त २. पेरणी: बियाणे पेरण्याचे काम सुलभ आणि कार्यक्षम ३. कोळपणी: तण नियंत्रणासाठी प्रभावी साधन ४. वाहतूक: शेतमालाची ने-आण करण्यासाठी उपयुक्त ५. फवारणी: किटकनाशके आणि खते फवारण्यासाठी वापर
आर्थिक फायदे
मिनी ट्रॅक्टरच्या वापरामुळे शेतकऱ्यांना अनेक आर्थिक फायदे होतात:
१. मजुरांवरील खर्च कमी होतो २. वेळेची बचत होते ३. उत्पादन खर्च कमी होतो ४. उत्पादकता वाढते ५. शेतीची कामे वेळेत पूर्ण होतात
अर्ज प्रक्रिया
योजनेचा लाभ घेण्यासाठी ऑनलाइन अर्ज करणे आवश्यक आहे. सध्या नांदेड जिल्ह्यासाठी अर्ज प्रक्रिया सुरू असून, १० फेब्रुवारी २०२५ ही अंतिम मुदत आहे. अर्ज करताना पुढील कागदपत्रे आवश्यक आहेत:
१. आधार कार्ड २. स्वयंसहाय्यता गटाचे नोंदणी प्रमाणपत्र ३. बँक पासबुक ४. जात प्रमाणपत्र ५. अद्ययावत बचत पुस्तक
योजनेचे सामाजिक महत्त्व
ही योजना केवळ शेतीच्या आधुनिकीकरणापुरती मर्यादित नाही. तिचे सामाजिक परिणाम दूरगामी आहेत:
१. स्वयंसहाय्यता गटांचे सक्षमीकरण २. ग्रामीण अर्थव्यवस्थेला चालना ३. शेतकरी कुटुंबांच्या जीवनमानात सुधारणा ४. शेती क्षेत्रात तंत्रज्ञानाचा वापर वाढणे ५. युवा पिढीला शेतीकडे आकर्षित करणे
योजनेची अंमलबजावणी पारदर्शक पद्धतीने होत आहे. प्रत्येक जिल्ह्यात कृषी विभागाच्या अधिकाऱ्यांमार्फत योजनेची माहिती दिली जात आहे. लाभार्थ्यांची निवड गुणवत्तेच्या आधारावर केली जाते. निवड झालेल्या लाभार्थ्यांना अनुदान थेट त्यांच्या बँक खात्यात जमा केले जाते.
या योजनेमुळे शेतकऱ्यांसमोर नवीन संधी उपलब्ध होणार आहेत:
१. कंत्राटी शेती करणे सोपे होईल २. शेतीची उत्पादकता वाढेल ३. नवीन तंत्रज्ञानाचा वापर वाढेल ४. शेतकरी आर्थिकदृष्ट्या स्वावलंबी होतील ५. ग्रामीण रोजगार निर्मिती होईल
महाराष्ट्र सरकारची मिनी ट्रॅक्टर योजना २०२५ ही शेतकऱ्यांसाठी एक वरदान ठरणार आहे. या योजनेमुळे शेतकऱ्यांना आधुनिक शेती उपकरणे परवडण्याजोगी होतील आणि त्यांचे जीवनमान उंचावेल. योजनेची यशस्वी अंमलबजावणी झाल्यास, महाराष्ट्राच्या कृषी क्षेत्रात मोठी क्रांती घडून येईल.