Big increase in cotton market महाराष्ट्रातील कापूस बाजारपेठेत दिनांक १८ डिसेंबर २०२४ रोजी विविध बाजार समित्यांमध्ये लक्षणीय चढउतार पाहायला मिळाले. विशेषतः अमरावती, अकोला, वर्धा आणि हिंगणघाट या प्रमुख बाजारपेठांमध्ये कापसाची मोठी आवक नोंदवली गेली. या बाजार परिस्थितीचा सखोल आढावा घेऊया.
प्रमुख बाजारपेठांमधील स्थिती:
अमरावती बाजार समितीत सर्वाधिक दर क्विंटलला ७,५०० रुपये नोंदवला गेला, तर किमान दर ५,००० रुपये होता. येथे सरासरी दर ७,३२५ रुपये प्रति क्विंटल राहिला, जो राज्यातील इतर बाजारपेठांच्या तुलनेत चांगला म्हणावा लागेल. विशेष म्हणजे अमरावतीत ६४७ क्विंटल कापसाची आवक झाली.
हे पण वाचा:
फेब्रुवारी महिन्यात तब्बल एवढ्या दिवस पाऊस, हवामान विभागाचा अंदाज Meteorological Department
हिंगणघाट ही महाराष्ट्रातील सर्वात मोठी कापूस बाजारपेठ म्हणून ओळखली जाते. येथे १८ डिसेंबरला तब्बल १०,००० क्विंटल कापसाची आवक नोंदवली गेली. मध्यम स्टेपल प्रतीच्या कापसाला क्विंटलला ६,९०० ते ७,२०० रुपयांचा दर मिळाला, तर सरासरी भाव ७,०५० रुपये प्रति क्विंटल राहिला.
वर्धा बाजार समितीत ४,८०० क्विंटल कापसाची आवक झाली. येथे सर्वाधिक दर ७,५२१ रुपये तर किमान दर ६,८२५ रुपये नोंदवला गेला. सरासरी दर ७,२२० रुपये प्रति क्विंटल राहिला, जो राज्यातील सर्वाधिक सरासरी दरांपैकी एक होता.
अकोला जिल्ह्यातील दोन प्रमुख बाजारपेठांमध्ये – अकोला आणि बोरगाव मंजू येथे लोकल प्रतीच्या कापसाची मोठी आवक झाली. अकोल्यात ९२७ क्विंटल तर बोरगाव मंजू येथे १,२४८ क्विंटल कापूस विक्रीसाठी आला. दोन्ही ठिकाणी सरासरी दर ७,३९६ ते ७,४३३ रुपये प्रति क्विंटल राहिला.
बाजारपेठेतील महत्त्वाचे निरीक्षण:
१. प्रतवार दर: एच-४ मध्यम स्टेपल, एल.आर.ए मध्यम स्टेपल आणि लोकल या तीन प्रमुख प्रती बाजारात आहेत. त्यापैकी एच-४ मध्यम स्टेपलला सर्वाधिक दर मिळत आहे.
२. आवक विश्लेषण: राज्यातील एकूण २० बाजार समित्यांपैकी हिंगणघाट, वर्धा आणि सावनेर या तीन बाजारपेठांमध्ये सर्वाधिक आवक नोंदवली गेली.
३. दरातील तफावत: सर्वाधिक आणि किमान दरामधील तफावत प्रत्येक बाजार समितीत वेगवेगळी आहे. ही तफावत कापसाच्या प्रतीवर आणि गुणवत्तेवर अवलंबून आहे.
शेतकऱ्यांसाठी महत्त्वाचे मुद्दे:
१. बाजारपेठ निवड: शेतकऱ्यांनी आपल्या कापसाची विक्री करण्यापूर्वी विविध बाजार समित्यांमधील दरांची तुलना करावी. उदाहरणार्थ, अमरावती आणि वर्धा येथे तुलनेने चांगले दर मिळत आहेत.
२. प्रत महत्त्वाची: एच-४ मध्यम स्टेपल प्रतीच्या कापसाला चांगला दर मिळत असल्याने, शेतकऱ्यांनी या प्रतीच्या कापसाचे उत्पादन वाढवण्याकडे लक्ष द्यावे.
३. आवक नियोजन: मोठ्या बाजारपेठांमध्ये जास्त आवक असल्याने दर कमी होण्याची शक्यता असते. त्यामुळे मध्यम आकाराच्या बाजारपेठांचाही विचार करावा.
कापूस हंगाम २०२४-२५ मध्ये राज्यात चांगले उत्पादन अपेक्षित आहे. पावसाची स्थिती चांगली राहिल्याने उत्पादनाची गुणवत्ता चांगली राहण्याची शक्यता आहे. जागतिक बाजारपेठेतील मागणी लक्षात घेता, पुढील काही महिन्यांत दर स्थिर राहण्याची अपेक्षा व्यक्त केली जात आहे.:
महाराष्ट्रातील कापूस बाजारपेठेत सध्या स्थिर वातावरण दिसून येत आहे. विविध बाजार समित्यांमध्ये कापसाला चांगला प्रतिसाद मिळत असून, दर समाधानकारक आहेत. शेतकऱ्यांनी आपल्या कापसाची विक्री करताना बाजारपेठेचा अभ्यास करून, योग्य वेळी विक्री करण्याचे नियोजन करावे. प्रत सुधारणा आणि गुणवत्ता वाढीवर भर दिल्यास, अधिक चांगले दर मिळू शकतात.
बाजार समित्यांनी देखील पारदर्शक व्यवहार आणि योग्य सुविधा पुरवून शेतकऱ्यांना मदत करण्याची गरज आहे. कापूस उत्पादक शेतकऱ्यांसाठी ही स्थिती आशादायक असली तरी, बाजारपेठेतील चढउतारांकडे सातत्याने लक्ष देणे महत्त्वाचे आहे.
