Minister Devendra Fadnavis महाराष्ट्र राज्याच्या शेतकरी बांधवांसाठी नववर्षाची सुरुवात एका महत्त्वपूर्ण योजनेच्या घोषणेने झाली आहे. मुख्यमंत्री श्री देवेंद्र फडणवीस यांनी राज्यातील शेतकऱ्यांसाठी ‘मुख्यमंत्री सौर कृषी वाहिनी योजना 2.0’ ची घोषणा केली आहे. ही योजना शेतकऱ्यांच्या जीवनात क्रांतिकारी बदल घडवून आणण्याची क्षमता बाळगते आहे.
सौर कृषी वाहिनी योजनेचे महत्त्व आणि उद्दिष्टे: या महत्त्वाकांक्षी योजनेचे प्रमुख उद्दिष्ट म्हणजे राज्यातील शेतकऱ्यांना दिवसा मोफत वीज उपलब्ध करून देणे हे आहे. सध्याच्या काळात शेतीसाठी वीज बिलाचा भार हा शेतकऱ्यांसाठी एक मोठी आर्थिक समस्या बनली आहे.
या योजनेमुळे शेतकऱ्यांच्या या समस्येवर मात करण्यास मदत होणार आहे. शिवाय, सौर ऊर्जेच्या माध्यमातून शेतीला निरंतर वीज पुरवठा मिळणार असल्याने शेतीचे उत्पादन वाढवण्यास मदत होणार आहे.
वीज पुरवठ्याची सद्यस्थिती आणि भविष्यातील योजना: सध्या राज्यात शेतकऱ्यांसाठी 16,000 मेगावॅट वीज पुरवठा केला जात आहे. मात्र गेल्या दोन वर्षांपासून सरकारने सर्व कृषी फीडर्स सौर ऊर्जेवर स्थानांतरित करण्याचा महत्त्वपूर्ण निर्णय घेतला आहे. या निर्णयामागे पारंपरिक ऊर्जेवरील अवलंबित्व कमी करणे आणि पर्यावरणपूरक ऊर्जेचा वापर वाढवणे हा मुख्य हेतू आहे.
दुसरी हरित क्रांती: मुख्यमंत्री श्री देवेंद्र फडणवीस यांच्या मते, सौर कृषी वाहिनी योजनेच्या माध्यमातून महाराष्ट्रातील शेतकरी दुसरी हरित क्रांती घडवून आणण्यास महत्त्वपूर्ण योगदान देऊ शकतील. पहिल्या हरित क्रांतीने जसे देशाच्या कृषी क्षेत्रात मूलभूत बदल घडवून आणले, तसेच ही नवीन सौर क्रांती शेतीच्या आधुनिकीकरणात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावणार आहे.
योजनेची अंमलबजावणी आणि प्रशासकीय यंत्रणा: या महत्त्वाकांक्षी योजनेच्या सुरुवातीसाठी व्हिडिओ कॉन्फरन्सिंगद्वारे विशेष कार्यक्रमाचे आयोजन करण्यात आले होते. या कार्यक्रमात राज्याचे मुख्य सचिव सुजाता सौनिक, जलसंपदा विभागाचे अतिरिक्त मुख्य सचिव दीपक कपूर, ऊर्जा विभागाच्या अतिरिक्त मुख्य सचिव आभा शुक्ला यांच्यासह अनेक वरिष्ठ अधिकाऱ्यांची उपस्थिती होती. हे दर्शवते की राज्य सरकार या योजनेच्या यशस्वी अंमलबजावणीसाठी पूर्णपणे कटिबद्ध आहे.
योजनेचे अपेक्षित परिणाम:
- शेतकऱ्यांच्या उत्पादन खर्चात लक्षणीय घट होणार आहे.
- सौर ऊर्जेमुळे पर्यावरणाचे संरक्षण होईल.
- शेतीसाठी निरंतर आणि विश्वासार्ह वीज पुरवठा उपलब्ध होईल.
- शेतकऱ्यांचे उत्पन्न वाढण्यास मदत होईल.
- राज्याच्या कृषी क्षेत्रात दीर्घकालीन सकारात्मक बदल घडून येतील.
या योजनेच्या यशस्वी अंमलबजावणीसाठी काही आव्हानांना सामोरे जावे लागणार आहे. यामध्ये सौर ऊर्जा प्रकल्पांची उभारणी, त्यांची देखभाल, तांत्रिक प्रशिक्षण आणि पायाभूत सुविधांचा विकास या बाबींचा समावेश आहे. मात्र या आव्हानांना सामोरे जाण्यासाठी राज्य सरकारने सविस्तर कृती आराखडा तयार केला आहे.
मुख्यमंत्री सौर कृषी वाहिनी योजना 2.0 ही महाराष्ट्राच्या कृषी क्षेत्रातील एक महत्त्वपूर्ण टप्पा मानली जाऊ शकते. या योजनेमुळे शेतकऱ्यांना आर्थिक दृष्ट्या मदत होणार असून, पर्यावरणाच्या संरक्षणालाही हातभार लागणार आहे. सौर ऊर्जेच्या वापरामुळे शेतीचे आधुनिकीकरण होऊन उत्पादकता वाढणार आहे. महाराष्ट्र राज्य शेतकऱ्यांच्या हितासाठी सौर ऊर्जेचा वापर करण्यात आघाडीवर राहण्याचा प्रयत्न करत आहे, हे या योजनेतून स्पष्ट होते.
या योजनेच्या माध्यमातून महाराष्ट्राच्या कृषी क्षेत्रात नवीन क्रांती घडून येण्याची शक्यता आहे. शेतकऱ्यांचे जीवनमान उंचावण्यापासून ते पर्यावरण संरक्षणापर्यंत अनेक फायदे या योजनेतून मिळणार आहेत.