New rules gas cylinders देशभरातील लाखो कुटुंबांसाठी एक महत्त्वाची बातमी समोर आली आहे. एलपीजी गॅस सिलिंडरच्या किमती आणि सबसिडी योजनांमध्ये महत्त्वपूर्ण बदल करण्यात आले आहेत. या बदलांमुळे सर्वसामान्य नागरिकांपासून ते उज्ज्वला योजनेच्या लाभार्थ्यांपर्यंत सर्वांनाच फायदा होणार आहे. विशेषतः महिलांसाठी हा निर्णय अत्यंत महत्त्वाचा ठरणार आहे.
सर्वप्रथम पाहू या नव्या किमतींबद्दल. गेल्या काही दिवसांत एलपीजी कमर्शियल गॅस सिलिंडरच्या किमतीत मोठी घसरण झाली आहे. आधी जो सिलिंडर सुमारे १,२०० रुपयांना मिळत होता, तो आता केवळ ८१३ रुपयांच्या आसपास उपलब्ध होत आहे.
ही किंमत कमी होण्याची प्रक्रिया देशभरात सुरू असली तरी प्रत्येक राज्यात त्याचे प्रमाण वेगवेगळे आहे. उदाहरणार्थ, दिल्लीमध्ये गॅस सिलिंडरची किंमत ८१० रुपये, मुंबईत ८०९ रुपये, तर गुडगावमध्ये ८१३ रुपये इतकी आहे. बेंगळुरूमध्ये ८१२ रुपये, चंदीगडमध्ये ८१६ रुपये आणि जयपूर व पाटण्यात ८०० रुपये असा दर आहे.
काही शहरांमध्ये मात्र किंमती थोड्या जास्त आहेत. चेन्नई, नोएडा आणि भुवनेश्वर या शहरांमध्ये गॅस सिलिंडरची किंमत ९२५ रुपये आहे. हैदराबादमध्ये ९२३ रुपये तर लखनऊमध्ये ८३१ रुपये इतका दर आहे. या किमतींमधील फरक स्थानिक कर आणि वाहतूक खर्चावर अवलंबून आहे.
सरकारने आता एक महत्त्वाचा निर्णय घेतला आहे. उज्ज्वला योजनेअंतर्गत येणाऱ्या महिला लाभार्थ्यांना प्रत्येक गॅस सिलिंडरवर ३०० रुपयांची सबसिडी देण्यात येणार आहे. याशिवाय सर्वसामान्य नागरिकांनाही ३०० रुपयांची विशेष सवलत जाहीर करण्यात आली आहे. या निर्णयामुळे गॅस सिलिंडर आता फक्त ५०० रुपयांमध्ये उपलब्ध होईल. हा निर्णय विशेषतः मध्यमवर्गीय कुटुंबांसाठी दिलासादायक ठरणार आहे.
परंतु या सबसिडीचा लाभ घेण्यासाठी काही नियम आणि अटींचे पालन करणे आवश्यक आहे. सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे उज्ज्वला योजनेच्या लाभार्थ्यांनी ई-केवायसी प्रक्रिया पूर्ण करणे अनिवार्य आहे. सरकारने याआधी १ जानेवारीपर्यंत ही प्रक्रिया पूर्ण करण्याची मुदत दिली होती. मात्र आता ती या महिन्याच्या अखेरपर्यंत वाढवण्यात आली आहे. जे लाभार्थी या मुदतीत ई-केवायसी पूर्ण करणार नाहीत, त्यांचे अनुदान पुढील महिन्यापासून थांबवले जाण्याची शक्यता आहे.
या नव्या नियमांमागील उद्देश पाहता, सरकारचा प्रयत्न स्वच्छ इंधन वापराला प्रोत्साहन देणे आणि महिला सक्षमीकरणाला चालना देणे असा दिसतो. विशेषतः ग्रामीण भागातील महिलांना स्वयंपाकासाठी लाकडे गोळा करण्यापासून मुक्त करून त्यांचे आरोग्य सुधारणे हा एक महत्त्वाचा उद्देश आहे. याशिवाय, वाढत्या महागाईच्या काळात सर्वसामान्य कुटुंबांना दिलासा देणेही या निर्णयामागे आहे.
या निर्णयाचे दूरगामी परिणाम पाहता, यामुळे अनेक फायदे होतील. पहिला फायदा म्हणजे कुटुंबांच्या मासिक खर्चात बचत होईल. दुसरा फायदा म्हणजे स्वच्छ इंधनाचा वापर वाढून पर्यावरणाचे रक्षण होईल. तिसरा फायदा म्हणजे महिलांचे आरोग्य सुधारेल आणि त्यांना स्वयंपाकासाठी कमी वेळ खर्च करावा लागेल.
तथापि, या योजनेची यशस्वी अंमलबजावणी करण्यासाठी काही आव्हानेही आहेत. सर्वात मोठे आव्हान म्हणजे सर्व पात्र लाभार्थ्यांपर्यंत या योजनेची माहिती पोहोचवणे आणि त्यांना ई-केवायसी प्रक्रिया पूर्ण करण्यास मदत करणे. याशिवाय, गॅस वितरण यंत्रणा सुरळीत ठेवणे आणि गॅस सिलिंडरची उपलब्धता सुनिश्चित करणे हीही महत्त्वाची आव्हाने आहेत.
सर्व नागरिकांनी या नव्या नियमांची माहिती घेऊन त्यानुसार कार्यवाही करणे महत्त्वाचे आहे. विशेषतः उज्ज्वला योजनेच्या लाभार्थ्यांनी लवकरात लवकर ई-केवायसी प्रक्रिया पूर्ण करावी, जेणेकरून त्यांचे अनुदान अखंडित राहील. याशिवाय, आपल्या भागातील नवीन दर काय आहेत याची माहिती घेणे आणि त्यानुसार खर्चाचे नियोजन करणेही महत्त्वाचे आहे.
एकंदरीत, एलपीजी गॅस सिलिंडरच्या किमतीत झालेला हा बदल आणि नवीन सबसिडी योजना ही सर्वसामान्य नागरिकांसाठी चांगली बातमी आहे. यामुळे एका बाजूला कुटुंबांचा आर्थिक भार कमी होईल तर दुसऱ्या बाजूला स्वच्छ इंधनाचा वापर वाढेल.