bank account! New rules आजच्या डिजिटल युगात बँक खाते हे प्रत्येक नागरिकाच्या आर्थिक जीवनाचा अविभाज्य भाग बनले आहे. व्यवसाय असो की नोकरी, शिक्षण असो की घरगुती खर्च, बँक खात्याशिवाय आर्थिक व्यवहार करणे अशक्यप्राय झाले आहे. या पार्श्वभूमीवर भारतीय रिझर्व्ह बँकेने (आरबीआय) काही महत्त्वपूर्ण नियम आणि मार्गदर्शक तत्त्वे जारी केली आहेत, जी प्रत्येक खातेधारकाने जाणून घेणे आवश्यक आहे.
बचत खात्यातील रोख जमा करण्याच्या मर्यादा
आरबीआयने बचत खात्यांमध्ये रोख रक्कम जमा करण्यासाठी स्पष्ट मर्यादा निर्धारित केल्या आहेत. या मर्यादा पुढीलप्रमाणे आहेत:
- दैनंदिन व्यवहार मर्यादा: एका दिवसात एका व्यक्तीकडून जास्तीत जास्त २ लाख रुपयांपर्यंतची रोकड जमा करता येते. ही मर्यादा एका ट्रान्झॅक्शनसाठी किंवा एकूण दैनिक व्यवहारांसाठी लागू आहे.
- वार्षिक मर्यादा: एका आर्थिक वर्षात बचत खात्यात जास्तीत जास्त १० लाख रुपयांपर्यंतची रोख रक्कम जमा करता येते. या मर्यादेपेक्षा अधिक रक्कम जमा केल्यास आयकर विभागाकडून चौकशी होऊ शकते.
पॅन कार्ड आणि केवायसीचे महत्त्व
बँक खात्यांमध्ये पारदर्शकता आणण्यासाठी आरबीआयने पॅन कार्ड आणि केवायसी दस्तऐवजांची सक्ती केली आहे:
हे पण वाचा:
एअरटेलचा जबरदस्त प्लॅन, ३१ दिवसांसाठी मिळेल अनलिमिटेड कॉलिंग आणि ५जी डेटा Airtel’s amazing plan
- ५० हजार रुपयांपर्यंतच्या व्यवहारांसाठी पॅन कार्डची आवश्यकता नाही.
- ५० हजार रुपयांपेक्षा अधिक रकमेच्या व्यवहारांसाठी पॅन कार्ड सादर करणे अनिवार्य आहे.
- नियमित अंतराने केवायसी अपडेट करणे आवश्यक आहे.
आयकर विभागाचे निरीक्षण आणि दंडात्मक कारवाई
आरबीआयच्या नियमांचे उल्लंघन केल्यास आयकर विभागाकडून गंभीर कारवाई होऊ शकते:
- नियमांचे उल्लंघन केल्यास कलम ६८ अंतर्गत कारवाई
- जमा केलेल्या रकमेवर ६०% कर आकारणी
- २५% सरचार्ज
- ४% शिक्षण उपकर
डिजिटल व्यवहारांचे महत्त्व
आरबीआय डिजिटल व्यवहारांना प्रोत्साहन देत आहे:
- यूपीआय, नेफ्ट, आरटीजीएस सारख्या डिजिटल माध्यमांतून केलेल्या व्यवहारांवर कोणतीही मर्यादा नाही
- ऑनलाइन व्यवहारांसाठी विशेष सवलती आणि सुरक्षा उपाय
- डिजिटल पेमेंट्ससाठी २४x७ सुविधा
व्यावसायिक खात्यांसाठी वेगळे नियम
व्यापारी आणि व्यावसायिकांसाठी करंट अकाउंट्सच्या माध्यमातून व्यवहार करण्याची सुविधा:
- करंट अकाउंटमध्ये रोख जमा करण्यावर वेगळ्या मर्यादा
- व्यावसायिक व्यवहारांसाठी विशेष सुविधा
- जीएसटी नोंदणी आणि व्यावसायिक दस्तऐवजांची आवश्यकता
खातेधारकांसाठी महत्त्वाची सूचना
बँक खातेधारकांनी पुढील बाबींची काळजी घ्यावी:
- नियमित स्वरूपात बँक स्टेटमेंटची तपासणी करावी
- संशयास्पद व्यवहारांची तात्काळ बँकेला माहिती द्यावी
- केवायसी दस्तऐवज अद्ययावत ठेवावेत
- डिजिटल व्यवहारांसाठी सुरक्षित पासवर्ड वापरावे
आरबीआयच्या या नियमांमागील मुख्य उद्देश काळा पैसा आणि बेहिशेबी व्यवहारांना आळा घालणे हा आहे. या नियमांचे काटेकोर पालन केल्यास खातेधारकांना कोणत्याही प्रकारच्या कायदेशीर अडचणींना सामोरे जावे लागणार नाही. शिवाय, डिजिटल व्यवहारांना दिलेल्या प्रोत्साहनामुळे बँकिंग व्यवहार अधिक सुलभ आणि सुरक्षित होत आहेत.
बँक खातेधारकांनी या नियमांची योग्य ती दखल घेऊन आपले आर्थिक व्यवहार सुरळीत ठेवावेत. कोणत्याही शंका असल्यास आपल्या बँक शाखेशी संपर्क साधावा किंवा आरबीआयच्या अधिकृत वेबसाइटवर भेट द्यावी. आर्थिक व्यवहारांमध्ये पारदर्शकता ठेवणे हे प्रत्येक नागरिकाचे कर्तव्य आहे
हे पण वाचा:
ह्या भत्यात तब्बल एवढ्या टक्क्यांनी वाढ, कर्मचाऱ्यांना मिळणार 18 महिन्याची थकबाकी employees 18 months