Banks remain closed फेब्रुवारी महिना आपल्या दारावर येऊन ठेपला आहे. या वर्षी फेब्रुवारी महिना 28 दिवसांचा असणार आहे, परंतु या मर्यादित कालावधीत देखील बँकांच्या कामकाजावर मोठा परिणाम होणार आहे.
रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाने नुकतीच फेब्रुवारी 2025 मधील बँक सुट्ट्यांची यादी जाहीर केली असून, या महिन्यात तब्बल 14 दिवस विविध कारणांमुळे बँका बंद राहणार आहेत. या परिस्थितीचा विचार करता, नागरिकांनी आपल्या आर्थिक व्यवहारांचे नियोजन अत्यंत काळजीपूर्वक करणे आवश्यक आहे.
सर्वप्रथम आपण पाहू या की फेब्रुवारी महिन्यात नेमक्या कोणत्या दिवशी आणि कोणत्या कारणांमुळे बँका बंद राहणार आहेत. महिन्याची सुरुवात 2 फेब्रुवारीला रविवारच्या नियमित सुट्टीने होत आहे. त्यानंतर 3 फेब्रुवारीला अगरताळामध्ये सरस्वती पूजनानिमित्त बँका बंद राहणार आहेत. पुढे जाऊन 8 आणि 9 फेब्रुवारीला अनुक्रमे दुसरा शनिवार आणि रविवार असल्याने साप्ताहिक सुट्ट्या असतील.
दक्षिण भारतात, विशेषतः चेन्नईमध्ये 11 फेब्रुवारीला थाई पूसम सणानिमित्त बँका बंद राहतील, तर 12 फेब्रुवारीला श्री रविदास जयंतीनिमित्त शिमल्यातील बँकांना सुट्टी असेल. 15 फेब्रुवारीला इम्फाळमध्ये लुई-नगाई-नी सणानिमित्त बँका बंद राहतील, आणि त्यानंतर 16 फेब्रुवारीला पुन्हा रविवारची नियमित सुट्टी येत आहे.
महाराष्ट्रातील नागरिकांसाठी विशेष महत्त्वाचा दिवस म्हणजे 19 फेब्रुवारी, कारण या दिवशी छत्रपती शिवाजी महाराज जयंतीनिमित्त बेलापूर, मुंबई आणि नागपूरमधील बँका बंद राहणार आहेत. त्याच्या दुसऱ्याच दिवशी, 20 फेब्रुवारीला, अरुणाचल प्रदेश आणि मिझोरम राज्य स्थापना दिनानिमित्त ऐझवाल आणि इटानगरमधील बँकांना सुट्टी असेल.
महिन्याच्या शेवटच्या आठवड्यात, 22 आणि 23 फेब्रुवारीला चौथा शनिवार आणि रविवार असल्याने पुन्हा साप्ताहिक सुट्ट्या येत आहेत. 26 फेब्रुवारीला महाशिवरात्रीनिमित्त देशभरातील अनेक महत्त्वाच्या शहरांमध्ये बँका बंद राहणार आहेत. यामध्ये अहमदाबाद, बंगळुरु, भोपाळ, चंडीगड, हैदराबाद, मुंबई, नागपूर यांसारख्या प्रमुख शहरांचा समावेश आहे. महिन्याच्या शेवटी, 28 फेब्रुवारीला, गंगटोक येथे लोसार सणानिमित्त बँका बंद राहतील.
या सर्व सुट्ट्यांचा विचार करता, नागरिकांनी पुढीलप्रमाणे नियोजन करणे गरजेचे आहे:
- महिन्याच्या सुरुवातीलाच रोख रक्कमेचे नियोजन करा: महिन्याभरात लागणाऱ्या रोख रकमेचा अंदाज घेऊन, वेळेत बँकेतून पैसे काढून ठेवा.
- ऑनलाइन बँकिंग सुविधांचा वापर वाढवा: बँक बंद असली तरी डिजिटल व्यवहार करणे शक्य असते. त्यामुळे UPI, नेट बँकिंग, मोबाइल बँकिंग या सुविधांचा जास्तीत जास्त वापर करा.
- महत्त्वाची देयके आगाऊ भरा: वीज बिल, फोन बिल, EMI यांसारखी नियमित देयके महिन्याच्या सुरुवातीलाच भरून टाका.
- आपत्कालीन निधी ठेवा: अनपेक्षित खर्चासाठी काही रोख रक्कम घरी सुरक्षित ठेवा.
- व्यावसायिक व्यवहारांचे नियोजन करा: व्यापारी आणि व्यावसायिकांनी धनादेश, डीडी यांसारख्या महत्त्वाच्या व्यवहारांचे नियोजन बँक खुल्या असताना करावे.
विशेष लक्षात ठेवण्याजोगी बाब म्हणजे या सुट्ट्या सर्व बँकांना एकाच वेळी लागू होत नाहीत. काही सुट्ट्या या प्रादेशिक असून त्या त्या राज्यांपुरत्या मर्यादित आहेत. तसेच, ATM सेवा मात्र सुट्टीच्या दिवशीही सुरू राहते. त्यामुळे तातडीच्या रोख रकमेसाठी ATM चा वापर करता येईल.
डिजिटल बँकिंगचा वाढता वापर लक्षात घेता, बँकांच्या भौतिक सुट्ट्यांचा फारसा परिणाम जाणवू नये. तरीही, विशेषतः ज्येष्ठ नागरिक आणि ग्रामीण भागातील नागरिकांना, जे अजूनही पारंपारिक बँकिंगवर अवलंबून आहेत, त्यांनी या सुट्ट्यांचे वेळापत्रक लक्षात ठेवून आपले आर्थिक व्यवहार नियोजित करावेत.
शेवटी, हे लक्षात घ्यायला हवे की फेब्रुवारी महिना हा आर्थिक वर्षाच्या शेवटच्या तिमाहीतला महत्त्वाचा महिना आहे. अनेकांना कर नियोजन, गुंतवणूक आणि इतर आर्थिक निर्णय या काळात घ्यावे लागतात. त्यामुळे या सुट्ट्यांचा विचार करून आपले नियोजन आताच करणे श्रेयस्कर ठरेल.