Bhoomi Land Record जमीन खरेदी-विक्री हा एक अत्यंत महत्वाचा आणि गुंतागुंतीचा व्यवहार आहे. अनेकदा लोक घाईघाईत किंवा पुरेशी माहिती न घेता जमिनीचे व्यवहार करतात आणि नंतर अडचणींना सामोरे जावे लागते. या लेखात आपण जमीन खरेदी-विक्री करताना कोणती काळजी घ्यावी आणि कोणते महत्वाचे मुद्दे लक्षात ठेवावे याबद्दल सविस्तर माहिती पाहूया.
जमीन खरेदी करण्यापूर्वी तपासण्याच्या महत्वाच्या बाबी
जमीन खरेदी करण्यापूर्वी सर्वप्रथम त्या जमिनीची सत्य परिस्थिती जाणून घेणे अत्यंत महत्वाचे आहे. यामध्ये पुढील बाबींचा समावेश होतो:
1. कागदपत्रांची पडताळणी
जमिनीच्या मालकी हक्काची सर्व कागदपत्रे तपासणे अत्यावश्यक आहे. यामध्ये 7/12 उतारा, फेरफार नोंदी, मिळकत पत्रिका, नकाशा इत्यादींचा समावेश होतो. या कागदपत्रांमधून जमिनीचा इतिहास, मालकी हक्क आणि वर्तमान स्थिती समजू शकते.
2. जमिनीची प्रत्यक्ष पाहणी
कागदपत्रांबरोबरच जमिनीची प्रत्यक्ष पाहणी करणे महत्वाचे आहे. यामध्ये पुढील बाबी तपासाव्यात:
- जमिनीची सीमा आणि क्षेत्रफळ
- जमिनीचा प्रकार (शेतजमीन, बिगर शेती, गायरान इ.)
- जमिनीचे स्थान आणि पोहोच मार्ग
- पाण्याची उपलब्धता
- आजूबाजूचा परिसर आणि विकास
3. कायदेशीर बाबींची तपासणी
जमिनीशी संबंधित कायदेशीर बाबींची पूर्ण माहिती घेणे आवश्यक आहे:
- जमीन विकण्यास कोणतीही कायदेशीर अडचण नाही याची खात्री
- जमिनीवर कोणताही कर्जबोजा नाही याची खातरजमा
- विकास नियंत्रण नियमावली अंतर्गत बांधकामास परवानगी आहे का
- भूसंपादन किंवा अन्य प्रकल्पांमध्ये जमीन बाधित होत नाही याची खात्री
जमीन खरेदी व्यवहाराची प्रक्रिया
जमीन खरेदी करण्याची प्रक्रिया पुढीलप्रमाणे असते:
हे पण वाचा:
लाडक्या बहिणीच्या खात्यात 2100 रुपये जमा, पेंडिंग फॉर्मचे या दिवशी खात्यात पैसे money in account pending
1. प्राथमिक करार
विक्रेता आणि खरेदीदार यांच्यात प्राथमिक करार होणे आवश्यक आहे. यामध्ये पुढील बाबींचा समावेश असावा:
- जमिनीची किंमत
- बयाणा रक्कम
- उर्वरित रक्कम भरण्याचा कालावधी
- इतर अटी व शर्ती
2. कागदपत्रांची छाननी
एक तज्ञ वकील किंवा सनदी लेखापाल यांच्याकडून जमिनीची सर्व कागदपत्रे तपासून घ्यावीत. यामध्ये:
- मालकी हक्काची कागदपत्रे
- कर भरणा पावत्या
- नगर रचना विभागाची परवानगी
- इतर आवश्यक दस्तऐवज
3. खरेदीखत नोंदणी
खरेदीखत तयार करून त्याची नोंदणी करणे अत्यावश्यक आहे. यामध्ये पुढील बाबींची काळजी घ्यावी:
- खरेदीखतात सर्व आवश्यक तपशील नमूद करणे
- योग्य मुद्रांक शुल्क भरणे
- नोंदणी कार्यालयात खरेदीखताची नोंद करणे
जमीन खरेदीनंतरच्या महत्वाच्या बाबी
जमीन खरेदी केल्यानंतर पुढील कार्यवाही करणे आवश्यक आहे:
1. नाव बदल नोंद
जमिनीच्या सर्व सरकारी कागदपत्रांवर नवीन मालकाचे नाव दाखल करून घेणे:
- 7/12 उताऱ्यावर नाव दाखल
- ग्रामपंचायत/नगरपालिका यांच्या नोंदवहीत नाव बदल
- महसूल विभागाकडे नाव बदल नोंद
2. सीमांकन आणि संरक्षण
जमिनीच्या सीमा निश्चित करून त्यांचे संरक्षण करणे महत्वाचे आहे:
- सीमा दर्शक खुणा/खांब उभारणे
- कुंपण घालणे
- नियमित देखरेख ठेवणे
महत्वाच्या सूचना
- कोणत्याही जमीन व्यवहारात घाई करू नये.
- तज्ञ व्यक्तींचा सल्ला घ्यावा.
- सर्व व्यवहार बँकेमार्फत करावेत.
- सर्व कागदपत्रांच्या मूळ प्रती आणि छायांकित प्रती जपून ठेवाव्यात.
- जमिनीची नियमित पाहणी करावी.
जमीन खरेदी-विक्री हा दीर्घकालीन गुंतवणुकीचा निर्णय असतो. त्यामुळे सर्व बाबींची पूर्ण शहानिशा करूनच पुढील पाऊल टाकावे. योग्य काळजी घेतल्यास आणि वरील सर्व बाबींचे पालन केल्यास जमीन खरेदी-विक्री व्यवहार सुरळीत पार पडू शकतो आणि भविष्यात कोणत्याही अडचणी उद्भवण्याची शक्यता कमी होते.