Cotton price कापूस हा भारतीय कृषी अर्थव्यवस्थेचा एक महत्वाचा घटक आहे. देशाच्या एकूण कापसाच्या उत्पादनाचा जवळपास 22% वाटा गुजरात राज्यात उत्पादित केला जातो. गुजरातमधील कापूस उत्पादक शेतकऱ्यांना योग्य भाव मिळण्यासाठी राज्य सरकार आणि कृषी विभाग नेहमीच प्रयत्न करत असतात. या लेखात आपण गुजरातमध्ये कापसाच्या काही प्रमुख बाजारपेठांमधील दरांचे विश्लेषण करणार आहोत.
१. जात: शंकर 6 (बी) 30 मि.मी. फाइन कमीतकमी दर: ६९७५ जास्तीतजास्त दर: ७१५० सर्वसाधारण दर: ७०७५
२. कालेदिया कमीतकमी दर: ६९५० जास्तीतजास्त दर: ७१५० सर्वसाधारण दर: ७०७५
३. हदड कमीतकमी दर: ६९७० जास्तीतजास्त दर: ७१४० सर्वसाधारण दर: ७०७५
वरील आकडेवारीवरून असे स्पष्ट होते की शंकर 6 (बी) 30 मि.मी. फाइन कापूस जात्याचे दर काही प्रमुख बाजारपेठांमध्ये सुमारे ६९५० ते ७१५० रुपये प्रति क्विंटल दरम्यान असल्याचे दिसून येते. या दराचा सर्वसाधारण सरासरी दर ७०७५ रुपये प्रति क्विंटल असल्याचे निदर्शनास येते.
कपास (अनगिन्ड) कापसाचे दर: कापूस उद्योगात कापसाच्या दुसरा मोठा प्रकार म्हणजे कपास (अनगिन्ड) कापूस हा आहे. या प्रकारच्या कापसाच्या बाजारपेठांमधील दर खालीलप्रमाणे आहेत:
१. राजपीपला कमीतकमी दर: ६८२० जास्तीतजास्त दर: ७८०० सर्वसाधारण दर: ७४३०
वरील आकडेवारीवरून असे दिसून येते की राजपीपला बाजारपेठेमध्ये कपास (अनगिन्ड) कापसाचा कमीतकमी दर ६८२० रुपये प्रति क्विंटल आणि जास्तीतजास्त दर ७८०० रुपये प्रति क्विंटल आहे. या दराचा सर्वसाधारण सरासरी दर ७४३० रुपये प्रति क्विंटल असल्याचे दिसून येते.
इतर कापूस जातींचे दर: गुजरातमध्ये कापसाच्या काही इतर जातींचीही उपलब्धता असते. त्यांच्या बाजारपेठेतील दर खालीलप्रमाणे आहेत:
१. जांबूसर कमीतकमी दर: ६००० जास्तीतजास्त दर: ६४०० सर्वसाधारण दर: ६२००
२. धांढुका कमीतकमी दर: ५००० जास्तीतजास्त दर: ७१०० सर्वसाधारण दर: ६०००
३. मोदासर कमीतकमी दर: ६९०० जास्तीतजास्त दर: ७१५० सर्वसाधारण दर: ७०५०
४. जंबूसर (कावी) कमीतकमी दर: ६१०० जास्तीतजास्त दर: ६५०० सर्वसाधारण दर: ६३००
वरील आकडेवारीवरून असे दिसून येते की गुजरातमधील इतर कापूस जातींच्या बाजारपेठेतील दर काही प्रमुख ठिकाणी ५००० ते ७१०० रुपये प्रति क्विंटल दरम्यान आहेत. या दराचा सर्वसाधारण सरासरी दर ६००० ते ७०५० रुपये प्रति क्विंटल असल्याचे दिसून येते.
गुजरातमधील कापसाच्या विविध जातींच्या बाजारपेठेतील दरांची वरील चर्चा केली असता, असे दिसून येते की शंकर 6 (बी) 30 मि.मी. फाइन कापूस जाती, कपास (अनगिन्ड) कापूस आणि इतर कापूस जातींच्या दरांमध्ये काही प्रमाणात विविधता आहे. या विविधतेची कारणे म्हणजे कापसाच्या गुणवत्ता, मागणी, पुरवठा, भौगोलिक स्थान इत्यादी घटक असू शकतात.