EPS-95 pension भारतीय पेन्शन व्यवस्थेत एक ऐतिहासिक क्रांती घडत आहे. केंद्रीय कामगार आणि रोजगार मंत्री डॉ. मनसुख मांडविया यांनी नुकतीच एका महत्त्वपूर्ण योजनेची घोषणा केली आहे, जी देशभरातील लाखो पेन्शनधारकांच्या जीवनात सकारात्मक बदल घडवून आणणार आहे. ही योजना म्हणजे नवीन केंद्रीकृत पेन्शन पेमेंट प्रणाली (CPPS), जिची प्रायोगिक चाचणी यशस्वीरीत्या पूर्ण झाली आहे.
प्रायोगिक चाचणीचे यश
२९ आणि ३० ऑक्टोबर २०२४ रोजी जम्मू, श्रीनगर आणि कर्नाल या तीन विभागांमध्ये या योजनेची प्रायोगिक चाचणी घेण्यात आली. या चाचणीदरम्यान ४९,००० हून अधिक कर्मचारी पेन्शन योजना (EPS 95) लाभार्थ्यांना सुमारे ११ कोटी रुपयांचे पेन्शन वितरण करण्यात आले. या यशस्वी चाचणीने नवीन प्रणालीच्या कार्यक्षमतेची पुष्टी केली आहे.
नवीन प्रणालीचे फायदे
१. सर्वव्यापी पोहोच
नवीन CPPS प्रणालीमुळे पेन्शनधारकांना देशातील कोणत्याही बँकेच्या कोणत्याही शाखेतून त्यांचे पेन्शन मिळू शकेल. यामुळे स्थलांतरित पेन्शनधारकांना मोठा दिलासा मिळणार आहे.
२. विकेंद्रीकरणाचा शेवट
सध्याची विकेंद्रित व्यवस्था, ज्यामध्ये प्रत्येक क्षेत्रीय कार्यालय केवळ ३-४ बँकांशी करार करते, ती आता संपुष्टात येणार आहे. नवीन केंद्रीकृत प्रणालीमुळे ही मर्यादा दूर होणार आहे.
३. सुलभ प्रक्रिया
पेन्शनधारकांना आता पेन्शन सुरू करण्यासाठी बँकेत जाऊन कोणतीही पडताळणी करण्याची गरज भासणार नाही. पेन्शन थेट त्यांच्या खात्यात जमा केले जाईल.
४. स्थलांतर स्वातंत्र्य
पेन्शनधारक एका ठिकाणाहून दुसऱ्या ठिकाणी स्थलांतरित झाले, किंवा त्यांनी बँक अथवा शाखा बदलली, तरीही त्यांच्या पेन्शनच्या वितरणावर कोणताही परिणाम होणार नाही.
हे पण वाचा:
‘लाडकी बहीण योजनेच्या संदर्भातील बातम्या चुकीच्या’ अदिती तटकरे News regarding Ladki Bahin
आधुनिकीकरणाचे पुढचे पाऊल
कर्मचारी भविष्य निर्वाह निधी संघटना (EPFO) ही संस्था आधुनिकीकरणाच्या दिशेने महत्त्वपूर्ण पावले उचलत आहे. CPPS ही या प्रवासातील एक महत्त्वाची मैलाची खूण आहे. संस्थेचे उद्दिष्ट आहे की ती अधिक मजबूत, प्रतिसादात्मक आणि तांत्रिकदृष्ट्या सक्षम व्हावी.
जानेवारी २०२५ पर्यंत ही नवीन CPPS प्रणाली संपूर्ण देशभर लागू केली जाणार आहे. ही प्रणाली EPFO च्या सध्या चालू असलेल्या आयटी आधुनिकीकरण प्रकल्पाचा एक महत्त्वाचा भाग असेल. या प्रणालीमुळे पेन्शन वितरण प्रक्रिया अधिक कार्यक्षम आणि पारदर्शक होईल.
पेन्शनधारकांसाठी महत्त्वपूर्ण बदल
नवीन प्रणालीमुळे विशेषतः त्या पेन्शनधारकांना मोठा फायदा होणार आहे जे निवृत्तीनंतर त्यांच्या मूळ गावी परतू इच्छितात. आतापर्यंत, अशा पेन्शनधारकांना अनेक प्रशासकीय अडचणींना सामोरे जावे लागत होते. परंतु नवीन प्रणालीमुळे ही सर्व आव्हाने दूर होतील.
केंद्रीकृत पेन्शन पेमेंट प्रणाली ही केवळ एक तांत्रिक सुधारणा नाही, तर ती भारतीय पेन्शन व्यवस्थेत एक क्रांतिकारी बदल आणण्याचा प्रयत्न आहे. या प्रणालीमुळे पेन्शनधारकांचे जीवन सुलभ होईल आणि त्यांना त्यांच्या हक्काचे पेन्शन सहज आणि वेळेवर मिळेल. डॉ. मंडविया यांच्या शब्दांत, ही प्रणाली EPFO ला एक अधिक सक्षम आणि प्रभावी संस्था बनवण्यास मदत करेल, जी सदस्य आणि पेन्शनधारकांच्या गरजा अधिक चांगल्या प्रकारे पूर्ण करू शकेल.