government employees केंद्र सरकारने त्यांच्या कर्मचाऱ्यांसाठी एक महत्त्वपूर्ण आणि स्वागतार्ह निर्णय घेतला आहे. कार्मिक आणि प्रशिक्षण विभागाने (डीओपीटी) नुकत्याच जारी केलेल्या आदेशानुसार, केंद्रीय कर्मचारी आता वंदे भारत, तेजस एक्स्प्रेस आणि हमसफर एक्स्प्रेस या अत्याधुनिक रेल्वे गाड्यांमध्ये रजा प्रवास सवलत (एलटीसी) अंतर्गत प्रवास करू शकणार आहेत. हा निर्णय भारतीय रेल्वेच्या आधुनिकीकरणाच्या प्रवासात एक महत्त्वाचे पाऊल मानले जात आहे.
नवीन धोरणाचा तपशील
14 जानेवारी 2025 रोजी जारी करण्यात आलेल्या कार्यालयीन ज्ञापनात या नवीन धोरणाचा समावेश करण्यात आला आहे. या आधी केंद्रीय कर्मचाऱ्यांना फक्त राजधानी, शताब्दी आणि दुरांतो एक्स्प्रेस गाड्यांमध्ये एलटीसी अंतर्गत प्रवास करण्याची परवानगी होती. मात्र आता या यादीत वंदे भारत, तेजस एक्स्प्रेस आणि हमसफर एक्स्प्रेस या आधुनिक गाड्यांचा समावेश करण्यात आला आहे.
पात्रता आणि वर्गीकरण
या योजनेअंतर्गत केंद्रीय कर्मचाऱ्यांची पात्रता त्यांच्या वेतन स्तरावर आधारित असेल. प्रत्येक कर्मचाऱ्याला त्यांच्या पदानुसार योग्य त्या श्रेणीत प्रवास करता येईल. वेतन स्तर हा निर्णायक घटक असून त्यानुसार प्रवास वर्ग निश्चित केला जाईल. उदाहरणार्थ, उच्च वेतन श्रेणीतील कर्मचाऱ्यांना एग्जिक्युटिव क्लास किंवा प्रथम श्रेणीत प्रवास करता येईल, तर इतर कर्मचाऱ्यांना त्यांच्या वेतन स्तरानुसार योग्य त्या श्रेणीत प्रवास करावा लागेल.
जुन्या नियमांचे पालन
महत्त्वाची बाब म्हणजे 19 सप्टेंबर 2017 रोजी जारी करण्यात आलेल्या मूळ कार्यालयीन ज्ञापनातील (ओ.एम. क्र. 31011/8/2017-Estt.A-IV) सर्व अटी आणि नियम यापुढेही लागू राहणार आहेत. नवीन आदेशामध्ये फक्त गाड्यांच्या यादीत वाढ करण्यात आली असून, इतर कोणत्याही नियमांमध्ये बदल करण्यात आलेला नाही. यामुळे कर्मचाऱ्यांना एलटीसीचा लाभ घेताना जुन्या नियमांचेही पालन करावे लागेल.
योजनेचे फायदे आणि महत्त्व
या नवीन धोरणामुळे केंद्रीय कर्मचाऱ्यांना अनेक फायदे होणार आहेत:
- प्रवास विकल्पांमध्ये वाढ: कर्मचाऱ्यांना आता अधिक आधुनिक आणि जलद गाड्यांमध्ये प्रवास करण्याची संधी मिळणार आहे. यामुळे त्यांचा प्रवास अधिक आरामदायी आणि वेळेत होऊ शकेल.
- आधुनिक सुविधांचा लाभ: वंदे भारत आणि तेजस एक्स्प्रेस या गाड्यांमध्ये अत्याधुनिक सुविधा उपलब्ध आहेत. यामध्ये स्वयंचलित दरवाजे, जैविक शौचालये, वाय-फाय, जीपीएस आधारित यात्री माहिती प्रणाली इत्यादींचा समावेश आहे.
- वेळेची बचत: या जलद गाड्यांमुळे कर्मचाऱ्यांचा प्रवास वेळ कमी होईल, ज्यामुळे त्यांना आपल्या रजेचा अधिक चांगला उपयोग करता येईल.
- सुरक्षितता: या आधुनिक गाड्या अधिक सुरक्षित असून त्यांमध्ये अत्याधुनिक सुरक्षा यंत्रणा बसवण्यात आली आहे.
या निर्णयाचे दूरगामी परिणाम होऊ शकतात:
- रेल्वे प्रवासाचे आधुनिकीकरण: अधिकाधिक कर्मचारी आधुनिक गाड्यांचा वापर करू लागल्याने रेल्वेला आणखी आधुनिक गाड्या सुरू करण्यास प्रोत्साहन मिळेल.
- सेवा गुणवत्तेत सुधारणा: वाढती मागणी लक्षात घेता रेल्वे प्रशासनाला सेवा गुणवत्ता सुधारण्यास प्रोत्साहन मिळेल.
- पर्यावरण अनुकूल प्रवास: आधुनिक रेल्वे गाड्या अधिक पर्यावरण अनुकूल असल्याने, हा निर्णय पर्यावरण संरक्षणासही हातभार लावेल.
केंद्र सरकारचा हा निर्णय केंद्रीय कर्मचाऱ्यांसाठी एक महत्त्वाची सुधारणा मानली जात आहे. यामुळे एकीकडे कर्मचाऱ्यांना आधुनिक सुविधांचा लाभ मिळेल तर दुसरीकडे भारतीय रेल्वेच्या आधुनिकीकरणाला चालना मिळेल. या निर्णयामुळे केंद्रीय कर्मचाऱ्यांचा प्रवास अधिक सुखकर, वेळेत आणि आरामदायी होईल. तसेच भारतीय रेल्वेच्या सेवा गुणवत्तेतही सुधारणा होण्यास मदत होईल.