Heavy rains expected महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांसाठी चिंताजनक बातमी समोर आली आहे. भारतीय हवामान विभागाने राज्यात येत्या काही दिवसांत गारपीट आणि पावसाचा इशारा दिला आहे. विशेषतः डिसेंबरच्या शेवटच्या आठवड्यात राज्याच्या विविध भागांत मोठ्या प्रमाणावर हवामान बदलाची शक्यता वर्तवण्यात आली आहे. या परिस्थितीमुळे शेतकऱ्यांच्या पिकांचे मोठ्या प्रमाणावर नुकसान होण्याची भीती व्यक्त केली जात आहे.
राज्याचे ज्येष्ठ निवृत्त हवामान तज्ञ माणिकराव खुळे यांनी दिलेल्या अंदाजानुसार, संपूर्ण महाराष्ट्रात, विशेषतः मुंबई आणि कोकण भागात, बोचऱ्या थंड वाऱ्यांचा प्रभाव जाणवणार आहे. या काळात तापमानात लक्षणीय घट होण्याची शक्यता आहे. सध्याच्या हवामान परिस्थितीचा विचार करता, राज्यातील शेतकऱ्यांनी विशेष काळजी घेणे आवश्यक आहे.
पावसाचा धोका असलेले जिल्हे: २६ ते २८ डिसेंबर या तीन दिवसांच्या कालावधीत राज्यभर ढगाळ वातावरण राहणार असून अनेक भागांत तुरळक ते मध्यम स्वरूपाचा पाऊस पडण्याची शक्यता आहे.
हे पण वाचा:
फेब्रुवारी महिन्यात तब्बल एवढ्या दिवस पाऊस, हवामान विभागाचा अंदाज Meteorological Department
विशेषतः नंदुरबार, धुळे, जळगाव, मालेगाव, नाशिक, अहमदनगर, पुणे, सातारा, कोल्हापूर, सोलापूर, छत्रपती संभाजीनगर, अकोला, अमरावती, नागपूर, वाशिम, शेगाव यासारख्या जिल्ह्यांमध्ये पावसाची तीव्रता जास्त असण्याची शक्यता वर्तवण्यात आली आहे. याशिवाय गोंदिया, चंद्रपूर, नांदेड आणि परभणी या जिल्ह्यांमध्येही पावसाचा अंदाज वर्तवण्यात आला आहे.
गारपिटीचा धोका: २७ डिसेंबरला विशेष काळजी घेण्याची गरज आहे. या दिवशी मराठवाडा, मध्य महाराष्ट्र आणि विदर्भातील काही जिल्ह्यांमध्ये गारपिटीची शक्यता वर्तवण्यात आली आहे. नंदुरबार, धुळे, जळगाव, नाशिक, छत्रपती संभाजीनगर, अकोला, अमरावती, नागपूर, गोंदिया, वर्धा आणि वाशिम या जिल्ह्यांसह त्यांच्या आसपासच्या परिसरात गारपीट होण्याची शक्यता सर्वाधिक आहे.
शेतकऱ्यांसाठी धोक्याची घंटा: या हवामान बदलाचा सर्वाधिक फटका शेतकऱ्यांना बसण्याची शक्यता आहे. विशेषतः बागायती शेती करणाऱ्या शेतकऱ्यांना मोठे नुकसान सहन करावे लागू शकते. सध्या शेतात असलेली प्रमुख पिके जसे की कांदा, गहू, हरभरा आणि तूर यांचे मोठ्या प्रमाणावर नुकसान होण्याची भीती आहे. गारपिटीमुळे पिकांची पाने फाटणे, फळे खराब होणे आणि फुलांची गळ होणे अशा समस्यांना सामोरे जावे लागू शकते.
रोगराईचा धोका: पाऊस आणि गारपीट यांच्या संयुक्त प्रभावामुळे विशेषतः गहू आणि हरभरा या पिकांवर विविध रोगांचा प्रादुर्भाव होण्याची शक्यता आहे. ओलावा वाढल्यामुळे बुरशीजन्य रोग वाढू शकतात. यामुळे पिकांची वाढ खुंटणे, उत्पादन घटणे आणि पिकांची गुणवत्ता खालावणे अशा समस्या उद्भवू शकतात.
शेतकऱ्यांसाठी सावधानतेचे उपाय: या परिस्थितीत शेतकऱ्यांनी काही महत्त्वाच्या खबरदारीच्या उपाययोजना करणे गरजेचे आहे: १) पिकांचे नियमित निरीक्षण करणे आवश्यक आहे. २) शक्य असल्यास पिकांना तात्पुरते आच्छादन देणे गरजेचे आहे. ३) पावसाच्या पाण्याचा निचरा होण्यासाठी शेतात योग्य व्यवस्था करणे. ४) रोगप्रतिबंधक फवारणी करणे महत्त्वाचे आहे. ५) हवामान विभागाच्या सूचनांचे पालन करणे आवश्यक आहे.
आर्थिक नुकसान आणि विमा: अशा नैसर्गिक आपत्तींमुळे होणाऱ्या नुकसानीची भरपाई मिळवण्यासाठी शेतकऱ्यांनी पीक विम्याचा लाभ घेतलेला असणे महत्त्वाचे आहे. नुकसान झाल्यास त्वरित पंचनामा करून घेणे आणि संबंधित विमा कंपनी किंवा कृषी विभागाकडे तक्रार नोंदवणे आवश्यक आहे.
हवामान बदलाच्या या काळात शेतकऱ्यांनी सतर्क राहणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. योग्य खबरदारी घेतल्यास नुकसानीचे प्रमाण कमी करता येऊ शकते. शासकीय यंत्रणा आणि कृषी विभागाने देखील शेतकऱ्यांना वेळोवेळी मार्गदर्शन करणे आणि आवश्यक ती मदत पुरवणे गरजेचे आहे.