Husband and wife आजच्या अनिश्चित आर्थिक वातावरणात सुरक्षित गुंतवणुकीचा शोध घेणाऱ्या नागरिकांसाठी भारतीय पोस्ट ऑफिसची मासिक बचत योजना एक आशादायक विकल्प म्हणून समोर येत आहे. या योजनेची सविस्तर माहिती आणि त्याचे फायदे जाणून घेऊया.
सुरक्षितता आणि विश्वसनीयता भारतीय पोस्ट ऑफिसच्या बचत योजनेला केंद्र सरकारची थेट हमी असल्याने, ही योजना गुंतवणुकदारांसाठी अत्यंत सुरक्षित ठरते. २०२३ च्या जुलै महिन्यापासून या योजनेमध्ये ७.४% इतका आकर्षक वार्षिक व्याजदर देण्यात येत आहे. हा दर बँकांच्या मुदत ठेवी आणि इतर पारंपरिक बचत योजनांच्या तुलनेत बराच जास्त आहे. विशेष म्हणजे, या योजनेत गुंतवणूकदारांना एकल किंवा संयुक्त खाते उघडण्याची मुभा आहे.
गुंतवणुकीची मर्यादा आणि पात्रता या योजनेत एकल खात्यासाठी जास्तीत जास्त ९ लाख रुपयांपर्यंत गुंतवणूक करता येते. संयुक्त खात्यासाठी ही मर्यादा १५ लाख रुपयांपर्यंत वाढवण्यात आली आहे. खाते उघडण्यासाठी किमान १००० रुपयांची गुंतवणूक आवश्यक आहे. खातेधारकाला वैध ओळखपत्र, पत्त्याचा पुरावा आणि अलीकडील छायाचित्र सादर करावे लागते. योजनेचा कालावधी ५ वर्षांचा असून, त्यानंतर खातेधारक संपूर्ण रक्कम काढू शकतो.
मासिक उत्पन्नाचे नियोजन या योजनेचे सर्वात मोठे आकर्षण म्हणजे नियमित मासिक उत्पन्न. व्याजाची गणना मासिक चक्रवाढ पद्धतीने केली जाते, ज्यामुळे गुंतवणुकदाराला दर महिन्याला निश्चित रक्कम मिळते. उदाहरणार्थ:
- ५ लाख रुपयांच्या गुंतवणुकीवर दरमहा ३,०८४ रुपये मिळतात
- ९ लाख रुपयांच्या गुंतवणुकीवर दरमहा ५,५५० रुपये मिळतात
- संयुक्त खात्यात १५ लाख रुपयांच्या गुंतवणुकीवर दरमहा ९,२५० रुपये मिळतात
विवाहित जोडप्यांसाठी विशेष लाभ ही योजना विशेषतः विवाहित जोडप्यांसाठी अतिशय फायदेशीर आहे. पती-पत्नी दोघेही वेगवेगळी एकल खाती उघडून एकूण १८ लाख रुपयांपर्यंत गुंतवणूक करू शकतात. त्याचबरोबर, त्यांना संयुक्त खाते देखील उघडता येते. अशा प्रकारे, त्यांना दरमहा २७,००० रुपयांपर्यंत नियमित उत्पन्न मिळू शकते. शिवाय, आयकर कायद्याच्या कलम ८०C अंतर्गत कर सवलतीचा लाभही मिळतो.
पैसे काढण्याची सुविधा आणि नियम गुंतवणूक केल्यानंतर एक वर्ष पूर्ण झाल्यावरच पैसे काढता येतात. मात्र, काढण्याच्या वेळेनुसार काही शुल्क आकारले जाते:
- पहिल्या ते तिसऱ्या वर्षात पैसे काढल्यास २% शुल्क
- तिसऱ्या ते पाचव्या वर्षात काढल्यास १% शुल्क
- पाच वर्षांनंतर कोणतेही शुल्क आकारले जात नाही
योजनेचे प्रमुख फायदे १. दरमहा नियमित उत्पन्न २. सरकारी हमीमुळे १००% सुरक्षितता ३. देशभरातील सर्व पोस्ट ऑफिसांमध्ये सहज उपलब्धता ४. अल्प रकमेपासून गुंतवणुकीची सुरुवात ५. आयकर कायद्यांतर्गत कर बचतीची संधी
विचार करण्याजोगे मुद्दे मात्र, या योजनेत काही मर्यादा देखील आहेत, ज्यांचा गुंतवणुकीपूर्वी विचार करणे आवश्यक आहे:
१. शेअर बाजार किंवा म्युच्युअल फंडांच्या तुलनेत परतावा कमी असतो २. एक वर्षापूर्वी पैसे काढता येत नाहीत ३. सरकारी धोरणांनुसार व्याजदरात बदल होऊ शकतो ४. महागाईच्या तुलनेत वास्तविक परतावा कमी असू शकतो
हे पण वाचा:
लाभार्थी महिलेच्या खात्यात जानेवारीचे 1,500 रुपये जमा होण्यास सुरुवात beneficiary woman’s account
निर्णय घेण्यापूर्वी महत्त्वाची पथ्ये गुंतवणूक करण्यापूर्वी खालील बाबींचा काळजीपूर्वक विचार करावा:
१. आपल्या आर्थिक उद्दिष्टांची स्पष्ट आखणी २. इतर गुंतवणूक पर्यायांशी तुलनात्मक विश्लेषण ३. नियमित योगदान देण्याची आर्थिक क्षमता ४. कर सल्लागाराचा व्यावसायिक सल्ला ५. योजनेच्या सर्व अटी व शर्तींचे बारकाईने वाचन
समारोप पोस्ट ऑफिस मासिक बचत योजना ही सुरक्षित आणि विश्वसनीय गुंतवणुकीचा एक उत्कृष्ट पर्याय आहे. विशेषतः निवृत्तीनंतरच्या काळासाठी नियोजन करणाऱ्या व्यक्ती आणि नियमित उत्पन्नाची गरज असणाऱ्या कुटुंबांसाठी ही योजना अतिशय उपयुक्त ठरू शकते. मात्र, कोणताही आर्थिक निर्णय घेताना स्वतःच्या गरजा, आर्थिक क्षमता आणि भविष्यातील योजनांचा सखोल विचार करणे आवश्यक आहे.
