Husband and wife आजच्या वाढत्या महागाईच्या काळात प्रत्येक कुटुंबासमोर आर्थिक नियोजनाचे मोठे आव्हान उभे आहे. विशेषतः मध्यमवर्गीय कुटुंबांना मासिक खर्च भागवणे आणि भविष्यासाठी बचत करणे या दोन्ही गोष्टी सांभाळणे कठीण जात आहे. अशा परिस्थितीत भारतीय पोस्ट खात्याची मासिक उत्पन्न योजना (Post Office Monthly Income Scheme – POMIS) एक आशादायी पर्याय ठरू शकते.
या योजनेचे सर्वात मोठे वैशिष्ट्य म्हणजे तिची सुरक्षितता आणि विश्वसनीयता. भारतीय पोस्ट खाते हे केंद्र सरकारच्या अखत्यारीत येत असल्याने, येथे केलेली गुंतवणूक पूर्णपणे सुरक्षित असते. शिवाय, दरमहा निश्चित उत्पन्न मिळत असल्याने, कुटुंबाच्या नियमित खर्चासाठी एक भक्कम आधार मिळतो.
योजनेची ठळक वैशिष्ट्ये:
हे पण वाचा:
लाडकी बहीण योजनेच्या अपात्र महिलांची यादी जाहीर, चेक करा आत्ताच यादी women for Ladki Bhaeen
नवीन नियमांनुसार, एका व्यक्तीला या योजनेत जास्तीत जास्त 9 लाख रुपयांपर्यंत गुंतवणूक करता येते. मात्र, पती-पत्नी किंवा कुटुंबातील सदस्यांसोबत संयुक्त खाते उघडल्यास, ही मर्यादा 15 लाख रुपयांपर्यंत वाढते. सध्याच्या व्याजदरानुसार, या गुंतवणुकीवर दरमहा निश्चित रक्कम मिळते. उदाहरणार्थ, 15 लाख रुपयांच्या गुंतवणुकीवर पती-पत्नींना मिळून दरमहा सुमारे 27,000 रुपये उत्पन्न मिळू शकते.
खाते उघडण्याची प्रक्रिया:
योजनेचा लाभ घेण्यासाठी सर्वप्रथम जवळच्या पोस्ट ऑफिसमध्ये जाऊन खाते उघडणे आवश्यक आहे. यासाठी आवश्यक कागदपत्रे:
- वैध ओळखपत्र (आधार कार्ड/पॅन कार्ड)
- राहण्याचा पुरावा
- पासपोर्ट साईज फोटो
- प्राथमिक गुंतवणूक रक्कम
संयुक्त खात्याचे फायदे:
संयुक्त खाते उघडल्यास अनेक फायदे मिळतात. प्रथम, गुंतवणुकीची मर्यादा वाढते. दुसरे, दोघांचेही खात्यावर नियंत्रण असल्याने, आपत्कालीन परिस्थितीत पैसे काढणे सोपे जाते. तिसरे, कर नियोजनाच्या दृष्टीने हे फायदेशीर ठरते, कारण उत्पन्न दोघांमध्ये विभागले जाते.
कर बचतीचे फायदे:
या योजनेतून मिळणारे मासिक उत्पन्न हे करपात्र असले, तरी योग्य नियोजन केल्यास कर बचत करणे शक्य आहे. विशेषतः, संयुक्त खात्यात गुंतवणूक केल्यास, उत्पन्न दोन व्यक्तींमध्ये विभागले जाते, ज्यामुळे करभार कमी होतो.
विशेष लाभार्थी:
ही योजना विशेषतः पुढील घटकांसाठी अधिक फायदेशीर ठरते:
- निवृत्त व्यक्ती, ज्यांना नियमित उत्पन्नाची गरज असते
- गृहिणी, ज्या स्वतःचे उत्पन्न निर्माण करू इच्छितात
- मध्यमवर्गीय कुटुंबे, ज्यांना मासिक खर्चासाठी अतिरिक्त उत्पन्नाची गरज असते
- ज्येष्ठ नागरिक, ज्यांना सुरक्षित गुंतवणुकीची आवश्यकता असते
गुंतवणूक काढण्याचे नियम:
योजनेत गुंतवलेली रक्कम काढण्यासाठी काही नियम आहेत. एका वर्षानंतर गुंतवणूक काढल्यास, कोणतेही शुल्क आकारले जात नाही. मात्र, एक ते तीन वर्षांच्या कालावधीत काढल्यास 2% शुल्क, आणि तीन वर्षांनंतर 1% शुल्क आकारले जाते.
ऑनलाईन सुविधा:
आधुनिक काळाच्या गरजेनुसार, भारतीय पोस्ट खात्याने ऑनलाईन सेवा सुरू केल्या आहेत. आता खात्याची माहिती, व्यवहार आणि शिल्लक रक्कम ऑनलाईन तपासता येते. मोबाईल अॅपद्वारेही या सुविधा उपलब्ध आहेत.
पोस्ट ऑफिस मासिक उत्पन्न योजना ही विशेषतः मध्यमवर्गीय आणि निवृत्त व्यक्तींसाठी एक उत्तम गुंतवणूक पर्याय आहे. सरकारी हमी, निश्चित मासिक उत्पन्न आणि सोपी प्रक्रिया या तिच्या प्रमुख फायद्यांमुळे ती दिवसेंदिवस अधिक लोकप्रिय होत आहे.
