Ladki Bahin New Rule महाराष्ट्र राज्य सरकारने जुलै 2024 मध्ये “मुख्यमंत्री माझी लाडकी बहीण” ही महत्वाकांक्षी योजना सुरू केली. या योजनेचा मुख्य उद्देश आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल असलेल्या महिलांना आर्थिक सहाय्य करणे हा आहे.
योजनेंतर्गत वार्षिक उत्पन्न अडीच लाख रुपयांपेक्षा कमी असलेल्या महिलांना दरमहा 1,500 रुपये देण्यात येत आहेत. मात्र, या योजनेच्या अंमलबजावणीत काही त्रुटी आढळून आल्या असून, आर्थिकदृष्ट्या सक्षम असलेल्या महिलांनीही या योजनेचा लाभ घेतल्याचे निदर्शनास आले आहे.
योजनेतील अनियमिततेवर कारवाई
महिला व बाल विकास मंत्री आदिती तटकरे यांनी या प्रकरणी गंभीर दखल घेतली असून, खोटी माहिती सादर करून योजनेचा लाभ घेणाऱ्या महिलांविरुद्ध कडक कारवाई करण्याचे आदेश दिले आहेत. अशा महिलांकडून योजनेअंतर्गत मिळालेले सर्व पैसे वसूल करण्यात येणार आहेत. या निर्णयामागे योजनेची विश्वसनीयता टिकवण्याचा आणि खरोखर गरजू महिलांपर्यंत मदत पोहोचवण्याचा हेतू आहे.
उपमुख्यमंत्र्यांचे आवाहन
उपमुख्यमंत्री आणि अर्थमंत्री अजित पवार यांनी या संदर्भात एक महत्त्वपूर्ण आवाहन केले आहे. त्यांनी आर्थिकदृष्ट्या सक्षम असलेल्या आणि वार्षिक उत्पन्न अडीच लाख रुपयांपेक्षा जास्त असलेल्या महिलांना स्वेच्छेने योजनेतून बाहेर पडण्याचे आवाहन केले आहे. हे आवाहन योजनेच्या मूळ उद्दिष्टांशी सुसंगत असून, समाजातील खरोखर गरजू महिलांना मदत करण्याच्या दृष्टीने महत्त्वपूर्ण आहे.
स्वयंप्रेरित निर्णयाचे स्वागत
या आवाहनाला चांगला प्रतिसाद मिळत असून, आतापर्यंत सुमारे 4,500 महिलांनी स्वतःहून योजनेतून माघार घेतली आहे. हा निर्णय स्वागतार्ह असून, या महिलांविरुद्ध कोणतीही वसुली कारवाई करण्यात येणार नाही. त्यांच्या या निर्णयामुळे योजनेचा लाभ खरोखर गरजू असलेल्या महिलांपर्यंत पोहोचण्यास मदत होणार आहे.
अर्जांची सखोल तपासणी
सध्या सर्व लाभार्थी महिलांच्या अर्जांची सखोल तपासणी सुरू आहे. या तपासणीदरम्यान जे अर्ज अपात्र आढळतील, ते रद्द करण्यात येतील आणि अशा प्रकरणांमध्ये दिलेले पैसे सरकारी तिजोरीत परत करण्यात येतील. ही प्रक्रिया पारदर्शक पद्धतीने राबवली जात असून, कोणत्याही पात्र लाभार्थ्यांवर अन्याय होणार नाही याची काळजी घेतली जात आहे.
रिफंड प्रणालीची स्थापना
अर्थ नियोजन विभागाने या संदर्भात महत्त्वपूर्ण पाऊल उचलले असून, एक विशेष रिफंड हेड स्थापन करण्यात येत आहे. या प्रणालीद्वारे वसूल केलेले पैसे थेट राज्याच्या तिजोरीत जमा होतील. हे पैसे पुन्हा विविध लोककल्याणकारी योजना आणि विकास कामांसाठी वापरले जाणार आहेत. ही रिफंड प्रणाली इतर सरकारी योजनांप्रमाणेच कार्यरत राहील.
योजनेचे महत्त्व आणि भविष्य
“मुख्यमंत्री माझी लाडकी बहीण” ही योजना महाराष्ट्रातील महिला सक्षमीकरणाच्या दिशेने एक महत्त्वपूर्ण पाऊल आहे. या योजनेमुळे अनेक गरजू महिलांना आर्थिक स्थैर्य मिळत आहे. मात्र, योजनेची यशस्विता ही तिच्या योग्य अंमलबजावणीवर अवलंबून आहे. सध्या सुरू असलेली तपासणी प्रक्रिया आणि वसुली कारवाई या योजनेच्या दीर्घकालीन यशस्वितेसाठी आवश्यक आहेत.
या अनुभवातून धडा घेत, सरकार भविष्यात अशा योजनांच्या अंमलबजावणीत अधिक कडक निकष आणि नियंत्रण यंत्रणा राबवणार आहे. यामध्ये अर्जदारांची माहिती तपासण्यासाठी अधिक प्रभावी यंत्रणा, नियमित तपासणी, आणि तक्रार निवारण यंत्रणा यांचा समावेश असेल.
“मुख्यमंत्री माझी लाडकी बहीण” योजना ही महाराष्ट्रातील महिलांसाठी एक महत्त्वाकांक्षी पाऊल आहे. सध्या सुरू असलेली तपासणी प्रक्रिया आणि वसुली कारवाई या योजनेच्या मूळ उद्देशांना बळकटी देण्यास मदत करतील. स्वेच्छेने योजनेतून बाहेर पडणाऱ्या महिलांचे स्वागत करत असतानाच, अपात्र लाभार्थ्यांवर कडक कारवाई करण्याचा सरकारचा निर्णय योग्य दिशेने टाकलेले पाऊल आहे.