Ladki Bahin Yojana beneficiary महाराष्ट्र शासनाने राज्यातील महिलांच्या सक्षमीकरणासाठी सुरू केलेल्या लाडकी बहीण योजनेमध्ये महत्त्वपूर्ण बदल करण्यात आले आहेत. या योजनेंतर्गत पात्र महिलांना दरमहा १,५०० रुपये आर्थिक मदत दिली जात असून, आतापर्यंत १ कोटी ५० लाख महिलांना या योजनेचा लाभ मिळाला आहे. मात्र, नुकत्याच जाहीर करण्यात आलेल्या नवीन नियमांमुळे सुमारे ४० लाख महिला या योजनेसाठी अपात्र ठरल्या आहेत.
योजनेतील महत्त्वाचे बदल
शासनाने नव्याने जाहीर केलेल्या नियमांनुसार, ज्या कुटुंबांमध्ये विशिष्ट सुविधा किंवा मालमत्ता आहे, त्या कुटुंबातील महिलांना यापुढे या योजनेचा लाभ मिळणार नाही. या नियमांमध्ये पाच प्रमुख निकषांचा समावेश करण्यात आला आहे:
१. चारचाकी वाहन: कुटुंबाकडे कार किंवा जीप असल्यास, ते कुटुंब आर्थिकदृष्ट्या सक्षम मानले जाईल आणि योजनेसाठी अपात्र ठरेल.
२. वातानुकूलित यंत्र (एसी): घरात एसी असलेल्या कुटुंबांना योजनेचा लाभ मिळणार नाही, कारण हे उपकरण अद्याप चैनीची वस्तू मानली जाते.
३. मौल्यवान दागिने: कुटुंबाकडे मोठ्या प्रमाणात सोने-चांदीची मालमत्ता असल्यास, ते कुटुंब योजनेसाठी अपात्र ठरेल.
४. आयकरदाता: कुटुंबातील कोणताही सदस्य आयकर भरत असल्यास, त्या कुटुंबातील महिला योजनेसाठी अपात्र ठरतील.
५. प्रीमियम इलेक्ट्रॉनिक उपकरणे: महागडे स्मार्ट टीव्ही, लॅपटॉप किंवा मोबाईल फोन असलेली कुटुंबे योजनेसाठी अपात्र ठरतील.
पात्रतेचे मूलभूत निकष
लाडकी बहीण योजनेचा लाभ घेण्यासाठी महिलांनी खालील मूलभूत निकषांची पूर्तता करणे आवश्यक आहे:
- महाराष्ट्राचे कायमस्वरूपी रहिवासी असणे
- विवाहित, विधवा, घटस्फोटित किंवा परित्यक्ता महिला असणे
- वय २१ ते ६५ वर्षांदरम्यान असणे
- कुटुंबाचे वार्षिक उत्पन्न २.५० लाख रुपयांपेक्षा कमी असणे
- कुटुंबातील कोणीही सदस्य नियमित सरकारी नोकरीत नसणे
योजनेचा लाभ तपासण्याची प्रक्रिया
लाभार्थी महिलांनी आपले नाव योजनेच्या यादीत आहे की नाही हे तपासण्यासाठी दोन पर्याय उपलब्ध आहेत:
१. अधिकृत वेबसाइटद्वारे:
- योजनेच्या अधिकृत वेबसाइटवर जा
- होम पेजवरील ‘चेक लाभार्थी यादी’ या पर्यायावर क्लिक करा
- आवश्यक माहिती भरा
- सबमिट बटणावर क्लिक करा
२. नारी शक्ती दूत ॲपद्वारे:
- गुगल प्ले स्टोअरवरून ॲप डाउनलोड करा
- आवश्यक माहिती भरून लॉगिन करा
- लाभार्थी यादी तपासा
योजनेचे महत्त्व आणि उद्दिष्टे
लाडकी बहीण योजना ही महिला सक्षमीकरणाची एक महत्त्वाकांक्षी योजना आहे. या योजनेची प्रमुख उद्दिष्टे आहेत:
- महिलांना आर्थिक स्वावलंबन प्राप्त करण्यास मदत करणे
- महिलांच्या आरोग्य आणि पोषण स्थितीत सुधारणा करणे
- कौटुंबिक निर्णय प्रक्रियेत महिलांचा सहभाग वाढवणे
- महिलांच्या सामाजिक सुरक्षिततेत वाढ करणे
लाडकी बहीण योजनेतील नवीन नियम हे गरजू आणि आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल महिलांपर्यंत योजनेचा लाभ पोहोचवण्याच्या उद्देशाने लागू करण्यात आले आहेत. या नियमांमुळे काही महिला अपात्र ठरत असल्या तरी, योजनेचा मूळ उद्देश – गरजू महिलांना आर्थिक सहाय्य देणे – अधिक प्रभावीपणे साध्य होईल अशी अपेक्षा आहे. लाभार्थी महिलांनी आपली पात्रता नियमित तपासून, आवश्यक ती कागदपत्रे अद्ययावत ठेवावीत आणि योजनेचा लाभ योग्य पद्धतीने घ्यावा.