Ladki Bahin Yojana New महाराष्ट्र राज्य सरकारने महिलांच्या सर्वांगीण विकासासाठी हाती घेतलेला एक महत्त्वाकांक्षी प्रकल्प म्हणजे ‘मुख्यमंत्री-माझी लाडकी बहीण योजना’. या योजनेने राज्यातील महिलांच्या आर्थिक स्वातंत्र्याला नवी दिशा दिली असून, त्यांच्या सामाजिक स्थितीत सकारात्मक बदल घडवून आणला आहे.
योजनेची व्याप्ती आणि उद्दिष्टे राज्यातील 21 ते 65 वयोगटातील महिलांसाठी ही योजना विशेष महत्त्व बाळगते. या योजनेचे मुख्य उद्दिष्ट महिलांचे आर्थिक सक्षमीकरण, त्यांच्या आरोग्य आणि पोषण स्थितीत सुधारणा, तसेच कुटुंबातील त्यांची निर्णायक भूमिका बळकट करणे हे आहे. सध्या या योजनेअंतर्गत सुमारे दोन कोटी 35 लाख महिला लाभार्थी आहेत, जे या योजनेच्या व्यापक स्वरूपाचे द्योतक आहे.
नवीन घरकुल योजनेचा समावेश आता या योजनेत एक महत्त्वपूर्ण भर पडली आहे. केंद्र सरकारच्या पंतप्रधान आवास योजनेअंतर्गत लाडकी बहीण योजनेतील लाभार्थी महिलांना घरकुल योजनेचा लाभ मिळणार आहे. केंद्रीय ग्रामविकास मंत्री श्री. शिवराज सिंह चौहान यांनी केलेल्या घोषणेनुसार, महाराष्ट्रासाठी 20 लाख घरांना मंजुरी देण्यात आली असून, यातील 13 लाखांहून अधिक घरांचा लाभ लाडकी बहीण योजनेतील महिलांना मिळणार आहे.
डिसेंबर महिन्यातील सहावा हप्ता वितरण मुख्यमंत्री श्री. देवेंद्र फडणवीस यांनी हिवाळी अधिवेशनात केलेल्या घोषणेनुसार, 24 डिसेंबरपासून योजनेतील पात्र लाभार्थींना सहावा हप्ता वितरित करण्यास सुरुवात झाली आहे. विशेष म्हणजे, ज्या महिलांचे आधार कार्ड अद्याप अपडेट झालेले नाही, अशा महिलांसाठीही आधार सीडिंगची सुविधा उपलब्ध करून देण्यात येत आहे.
पात्रता निकष या योजनेचे पात्रता निकष अत्यंत स्पष्ट आणि सुस्पष्ट आहेत:
- लाभार्थी महिलेचे वय 21 ते 65 वर्षे असणे आवश्यक आहे
- कुटुंबाचे वार्षिक उत्पन्न अडीच लाख रुपयांपेक्षा कमी असावे
- ट्रॅक्टर वगळता चारचाकी वाहन असलेल्या कुटुंबातील महिला अपात्र ठरतील
- शासकीय किंवा कंत्राटी नोकरी करणाऱ्या महिला अपात्र असतील
- विद्यमान किंवा माजी आमदार/खासदार यांच्या कुटुंबातील महिलांना लाभ मिळणार नाही
- आयकरदाते आणि इतर सरकारी कल्याणकारी योजनांचा लाभ घेणाऱ्या महिला अपात्र ठरतील
आवश्यक कागदपत्रे योजनेचा लाभ घेण्यासाठी खालील कागदपत्रे आवश्यक आहेत:
- ऑनलाइन अर्ज
- आधार कार्ड
- महाराष्ट्र राज्याचे अधिवास प्रमाणपत्र किंवा जन्म दाखला/मतदान कार्ड
- सक्षम प्राधिकाऱ्यांकडून उत्पन्नाचा दाखला
- बँक पासबुकची प्रत
- पासपोर्ट आकाराचा फोटो
- रेशन कार्ड
- योजनेच्या अटी व शर्तींचे पालन करण्याबाबतचे हमीपत्र
योजनेचे सामाजिक महत्त्व ‘माझी लाडकी बहीण योजना’ ही केवळ आर्थिक मदतीची योजना नसून, महिला सक्षमीकरणाचा एक महत्त्वपूर्ण टप्पा आहे. या योजनेमुळे महिलांना स्वतःच्या पायावर उभे राहण्यास मदत होत आहे. घरकुल योजनेच्या समावेशामुळे महिलांना स्वतःचे घर मिळण्याची संधी प्राप्त होत आहे, जे त्यांच्या सुरक्षिततेच्या दृष्टीने अत्यंत महत्त्वाचे आहे.
या योजनेच्या यशस्वी अंमलबजावणीमुळे महाराष्ट्रातील महिलांच्या जीवनमानात लक्षणीय सुधारणा होण्याची अपेक्षा आहे. घरकुल योजनेच्या समावेशामुळे महिलांना आर्थिक स्थैर्य मिळण्यास मदत होणार आहे. राज्य सरकारच्या या पुढाकारामुळे महिलांच्या सर्वांगीण विकासाला चालना मिळणार आहे.
‘मुख्यमंत्री-माझी लाडकी बहीण योजना’ ही महाराष्ट्र राज्य सरकारची एक महत्त्वाकांक्षी योजना असून, तिचा प्रभाव दिवसेंदिवस वाढत आहे. या योजनेमुळे राज्यातील महिलांच्या जीवनात सकारात्मक बदल घडत असून, त्यांच्या सामाजिक व आर्थिक स्थितीत सुधारणा होत आहे.