Lists district-wise! महाराष्ट्र राज्य सरकारने नुकतीच जाहीर केलेली लाडकी बहीण योजना ही महिला सक्षमीकरणाच्या दिशेने टाकलेले एक महत्त्वाकांक्षी पाऊल आहे. मध्यप्रदेश राज्य शासनाच्या धर्तीवर सुरू करण्यात आलेल्या या योजनेमुळे राज्यातील लाखो महिलांना आर्थिक सहाय्य मिळणार आहे. या योजनेअंतर्गत पात्र महिलांना दरमहा १,५०० रुपये दिले जाणार आहेत, म्हणजेच वार्षिक १८,००० रुपयांचा लाभ मिळणार आहे.
योजनेची पात्रता आणि निकष: या योजनेसाठी २१ ते ६५ वर्षे वयोगटातील महिला पात्र ठरणार आहेत. मात्र, त्यांच्या कुटुंबाचे वार्षिक उत्पन्न अडीच लाख रुपयांपेक्षा कमी असणे आवश्यक आहे.
विवाहित, विधवा, घटस्फोटित, परित्यक्त्या आणि निराधार महिलांसोबतच कुटुंबातील एका अविवाहित महिलेलाही या योजनेचा लाभ घेता येणार आहे. महत्त्वाचे म्हणजे, ही योजना मुख्यत्वे महाराष्ट्र अधिवास असणाऱ्या महिलांसाठी आहे.
हे पण वाचा:
करोडो EPFO कर्मचाऱ्यांसाठी आनंदाची बातमी, खात्यात जमा होणार 25,000 हजार रुपये EPFO employees
परराज्यातील महिलांसाठी विशेष तरतूद: ज्या महिलांचा जन्म परराज्यात झाला असला तरीही, त्यांनी महाराष्ट्र अधिवास असणाऱ्या पुरुषासोबत विवाह केला असेल, तर अशा महिलाही या योजनेसाठी पात्र ठरतील. या योजनेसाठी १ जुलैपासून अर्ज स्वीकारले जात असून, ३० सप्टेंबर २०२४ पर्यंत अर्ज सादर करता येणार आहेत.
योजनेची अंमलबजावणी आणि आव्हाने: जुलै आणि ऑगस्ट महिन्यात अर्ज सादर करून मंजुरी मिळालेल्या पात्र महिलांना या दोन्ही महिन्यांचे तीन हजार रुपये सरकारकडून देण्यात आले आहेत. मात्र, या योजनेच्या अंमलबजावणीत काही आव्हानेही समोर आली आहेत. सध्या एक महत्त्वाचे आव्हान म्हणजे अपात्र असूनही योजनेचा लाभ घेतलेल्या महिलांकडून पैशांची वसुली करणे.
संजय गांधी निराधार योजनेसारख्या इतर सरकारी योजनांचा लाभ घेणाऱ्या महिलांनी लाडकी बहीण योजनेचाही लाभ घेतल्याचे प्रकार समोर आले आहेत. अशा दुहेरी लाभ घेतलेल्या महिलांकडून आता लाडकी बहीण योजनेचे पैसे वसूल करण्याचा निर्णय घेण्यात आला आहे. कारण मूळतः ज्या महिलांना इतर योजनांद्वारे आर्थिक सहाय्य मिळत आहे, त्या या योजनेसाठी अपात्र ठरतात.
बँकिंग समस्या आणि उपाययोजना: योजनेच्या अंमलबजावणीत आणखी एक महत्त्वाची अडचण समोर आली आहे. काही पात्र लाभार्थ्यांच्या खात्यात जुलै आणि ऑगस्ट महिन्याचे पैसे जमा झाल्यानंतर, बँकांनी मिनिमम बॅलन्स न ठेवल्याच्या कारणावरून रक्कम कपात केल्याच्या तक्रारी समोर आल्या आहेत.
या समस्येवर उपाय म्हणून महिला व बाल विकास विभागाकडून आरबीआयला थेट पत्र पाठवले जात आहे, जेणेकरून ज्या लाभार्थ्यांचे पैसे कापले गेले आहेत, त्यांना ते परत मिळू शकतील.
योजनेचे महत्त्व आणि परिणाम: लाडकी बहीण योजना ही केवळ आर्थिक सहाय्याची योजना नसून, महिला सक्षमीकरणाची एक महत्त्वाची पायरी आहे. या योजनेमुळे अनेक गरजू महिलांना आर्थिक स्वावलंबन मिळण्यास मदत होणार आहे. विशेषतः विधवा, घटस्फोटित आणि परित्यक्त्या महिलांसाठी ही योजना वरदान ठरू शकते. दरमहा मिळणारे १,५०० रुपये त्यांच्या दैनंदिन गरजा भागवण्यास मदत करतील.
हे पण वाचा:
‘लाडकी बहीण योजनेच्या संदर्भातील बातम्या चुकीच्या’ अदिती तटकरे News regarding Ladki Bahin
योजनेच्या यशस्वी अंमलबजावणीसाठी काही महत्त्वाच्या सुधारणांची आवश्यकता आहे. प्रथम, अर्ज प्रक्रिया अधिक सुलभ आणि पारदर्शक करणे गरजेचे आहे. दुसरे, बँकिंग समस्यांवर कायमस्वरूपी उपाय शोधणे आवश्यक आहे. तिसरे, दुहेरी लाभ टाळण्यासाठी एक मजबूत यंत्रणा विकसित करणे गरजेचे आहे.
समारोप: लाडकी बहीण योजना ही महाराष्ट्र सरकारची एक महत्त्वाकांक्षी योजना असून, तिच्या यशस्वी अंमलबजावणीसाठी सर्व संबंधित विभागांनी एकत्रितपणे काम करणे आवश्यक आहे. योजनेच्या सुरुवातीच्या काळात काही आव्हाने समोर आली असली, तरी त्यावर योग्य उपाययोजना करून ही योजना खऱ्या अर्थाने गरजू महिलांपर्यंत पोहोचवणे महत्त्वाचे आहे. यासाठी नागरिकांनीही सहकार्य करणे आणि केवळ पात्र व्यक्तींनीच योजनेचा लाभ घेणे गरजेचे आहे.
