Maharashtra government महाराष्ट्र सरकारने 2023-24 च्या अर्थसंकल्पात “लेक लाडकी योजना” या महत्त्वाकांक्षी योजनेची घोषणा केली आहे. या योजनेचा मुख्य उद्देश कमी उत्पन्न असलेल्या कुटुंबांमध्ये जन्मलेल्या मुलींना आर्थिक मदत करणे आहे. या योजनेद्वारे मुलीच्या जन्मापासून तिच्या शालेय शिक्षण आणि लग्नापर्यंत आर्थिक सहाय्य प्रदान केले जाईल. या योजनेतून एकूण 75,000 रुपये मुलीला दिले जाणार आहेत, ज्यामुळे तिच्या शिक्षण आणि विकासाला चालना मिळेल.
योजनेची पार्श्वभूमी
महाराष्ट्रात मुलींच्या जन्माला प्रोत्साहन देण्यासाठी आणि त्यांच्या शिक्षणाला महत्त्व देण्यासाठी “लेक लाडकी योजना” सुरू करण्यात आली आहे. या योजनेच्या माध्यमातून सरकारने कमी उत्पन्न असलेल्या कुटुंबातील मुलींना आर्थिक मदत देण्याचा निर्णय घेतला आहे. यामुळे मुलींच्या जन्माला प्रोत्साहन मिळेल आणि त्यांना शिक्षण घेण्याची संधी मिळेल. योजनेची अधिकृत घोषणा 9 मार्च 2023 रोजी करण्यात आली, जेव्हा अर्थसंकल्प सादर करण्यात आला.
योजनेचा लाभार्थी
लेक लाडकी योजनेचा लाभ घेण्यासाठी मुलीचा जन्म कमी उत्पन्न असलेल्या कुटुंबात झाला असावा. या योजनेचा लाभ पिवळे आणि केशरी रेशन कार्डधारक कुटुंबांना मिळेल. यामुळे आर्थिक दृष्ट्या दुर्बल कुटुंबातील मुलींना विशेषतः मदत मिळेल. योजनेचा उद्देश मुलींच्या शिक्षणाला प्रोत्साहन देणे आणि त्यांच्या विकासाला चालना देणे आहे.
मदतीचे स्वरूप
लेक लाडकी योजनेअंतर्गत मुलीला 75,000 रुपये आर्थिक मदत दिली जाणार आहे. ही मदत वयोगटानुसार दिली जाईल. योजनेच्या अंतर्गत, मुलीच्या जन्मानंतर 5,000 रुपये बँक खात्यात जमा केले जातील. त्यानंतर, मुलीच्या शिक्षणाच्या विविध टप्प्यांवर पुढील रक्कम जमा केली जाईल:
- प्राथमिक शिक्षण: मुलीने शाळेत प्रवेश घेतल्यानंतर 4,000 रुपये दिले जातील.
- माध्यमिक शिक्षण: सहावी इयत्तेत प्रवेश घेतल्यानंतर 6,000 रुपये दिले जातील.
- उच्च माध्यमिक शिक्षण: 11वी यशस्वीरित्या पूर्ण केल्यानंतर 8,000 रुपये दिले जातील.
- अठरा वर्षे पूर्ण झाल्यावर: मुलीला 75,000 रुपये अनुदान दिले जाईल.
या योजनेद्वारे एकूण 1,00,000 रुपये मुलीला मिळतील, ज्यामुळे तिच्या शिक्षण, पालन-पोषण आणि लग्नाच्या खर्चात मदत होईल.
पात्रता आणि आवश्यक कागदपत्रे
लेक लाडकी योजनेचा लाभ घेण्यासाठी मुलीला महाराष्ट्र राज्याची रहिवासी असणे आवश्यक आहे. योजनेचा लाभ घेण्यासाठी आवश्यक कागदपत्रे खालीलप्रमाणे आहेत:
- मुलीचा आधार कार्ड
- मुलीचा जन्माचा दाखला
- रहिवाशी प्रमाणपत्र
- शैक्षणिक कागदपत्रे
- कौटुंबिक रेशनकार्ड (पिवळा किंवा केशरी)
- उत्पन्नाचा दाखला
या कागदपत्रांच्या आधारे लाभार्थी मुलीला योजनेचा लाभ मिळवता येईल.
योजनेचा उद्देश
लेक लाडकी योजनेचा मुख्य उद्देश मुलींच्या जन्माला प्रोत्साहन देणे आणि त्यांच्या शिक्षणाला महत्त्व देणे आहे. या योजनेद्वारे सरकारने महिला सक्षमीकरणाला चालना देण्याचा प्रयत्न केला आहे. कमी उत्पन्न असलेल्या कुटुंबातील मुलींना आर्थिक मदत देऊन, सरकार त्यांच्या शिक्षणाच्या प्रवासात मदत करणार आहे. यामुळे मुलींच्या भविष्याला उज्ज्वल बनवण्यास मदत होईल.
लेक लाडकी योजनेची अंमलबजावणी करण्यासाठी सरकारने विशेष यंत्रणा तयार केली आहे. योजनेच्या अंमलबजावणीसाठी संबंधित विभागांनी कार्यवाही सुरू केली आहे.