Mazi Ladki Bahin Yojana महाराष्ट्र राज्य सरकारने महिलांच्या आर्थिक सक्षमीकरणासाठी एक महत्वाकांक्षी योजना सुरू केली आहे. मुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे यांच्या नेतृत्वाखाली सुरू झालेली ‘लाडकी बहीण योजना’ ही राज्यातील महिलांसाठी एक वरदान ठरत आहे. या लेखात आपण या योजनेची सविस्तर माहिती जाणून घेऊया.
महाराष्ट्र राज्यात महिलांचे आर्थिक सक्षमीकरण करणे हे या योजनेचे प्रमुख उद्दिष्ट आहे. २०२४ च्या अर्थसंकल्पात या योजनेची घोषणा करण्यात आली, जी १ जुलै २०२४ पासून कार्यान्वित झाली. योजनेचे मुख्य उद्दिष्ट म्हणजे राज्यातील २१ ते ६५ वयोगटातील गरीब आणि निराधार महिलांना आर्थिकदृष्ट्या स्वावलंबी बनवणे.
योजनेची व्याप्ती आणि प्रतिसाद
योजनेला मिळालेला प्रतिसाद अत्यंत उत्साहवर्धक आहे. आतापर्यंत १.६० कोटींहून अधिक महिलांनी या योजनेत सहभाग नोंदवला आहे, ज्यापैकी १ कोटी ४० लाख अर्ज यशस्वीरित्या स्वीकारण्यात आले आहेत. हा प्रतिसाद योजनेच्या महत्त्वाचा आणि गरजेचा पुरावा देतो.
आर्थिक लाभ आणि वितरण प्रक्रिया
योजनेअंतर्गत पात्र महिलांना दरमहा १,५०० रुपयांचे मानधन देण्यात येत आहे. विशेष म्हणजे, रक्षाबंधनाच्या सणानिमित्त जुलै आणि ऑगस्ट या दोन महिन्यांचे एकत्रित मानधन ३,००० रुपये थेट लाभार्थ्यांच्या बँक खात्यात जमा करण्यात येत आहे. ही रक्कम डायरेक्ट बेनिफिट ट्रान्सफर (DBT) द्वारे वितरित केली जात आहे.
प्राथमिक लाभार्थी जिल्हे
योजनेच्या पहिल्या टप्प्यात काही निवडक जिल्ह्यांमधील महिलांना लाभ देण्यात आला आहे. यामध्ये मुंबई, अमरावती, धाराशिव, जालना, नागपूर, नंदुरबार, अकोला, ठाणे आणि पुणे या जिल्ह्यांचा समावेश आहे. या जिल्ह्यांमधील पात्र महिलांच्या खात्यांमध्ये आधीच रक्कम जमा करण्यात आली आहे.
अर्ज प्रक्रिया आणि पात्रता
योजनेसाठी अर्ज करण्याची प्रक्रिया ऑनलाइन आणि ऑफलाइन अशा दोन्ही पद्धतींनी उपलब्ध आहे. इच्छुक महिलांना ladkibahin.maharashtra.gov.in या अधिकृत वेबसाइटवर किंवा NariDoot ॲप द्वारे अर्ज करता येतो. अर्ज सादर करण्याची अंतिम मुदत १५ ऑक्टोबर २०२४ पर्यंत आहे.
रक्कम प्राप्तीची पडताळणी
स्टेट बँक ऑफ इंडियाच्या खातेधारकांसाठी रक्कम प्राप्तीची पडताळणी करण्याचे विविध मार्ग उपलब्ध आहेत:
१. एसएमएस अलर्ट: बँकेकडून थेट एसएमएस द्वारे माहिती २. YONO ॲप: मोबाईल ॲप द्वारे खात्याची तपासणी ३. इंटरनेट बँकिंग: ऑनलाइन बँकिंग पोर्टल द्वारे तपासणी ४. एटीएम: एटीएम मशीन द्वारे खात्याची शिल्लक तपासणी
या योजनेमुळे राज्यातील महिलांच्या आर्थिक स्थितीत सुधारणा होण्यास मदत होणार आहे. महिला आणि बालविकास मंत्री आदिती तटकरे यांच्या म्हणण्यानुसार, ही योजना महिलांच्या आर्थिक स्वातंत्र्याच्या दिशेने एक महत्त्वपूर्ण पाऊल आहे.
महाराष्ट्र लाडकी बहीण योजना ही राज्य सरकारची एक महत्त्वाकांक्षी योजना असून, ती महिला सक्षमीकरणाच्या दिशेने एक महत्त्वपूर्ण पाऊल आहे. योजनेला मिळत असलेला प्रचंड प्रतिसाद हे या योजनेचे यश दर्शवतो. नियमित मासिक मानधनामुळे महिलांना आर्थिक स्थैर्य मिळणार असून, त्यांच्या जीवनमानात सुधारणा होण्यास मदत होणार आहे. सरकारच्या या पुढाकाराने महिला सक्षमीकरणाला नवी दिशा मिळणार आहे.