New rules for 10th and 12th महाराष्ट्र राज्य माध्यमिक व उच्च माध्यमिक शिक्षण मंडळाने २०२५ च्या बोर्ड परीक्षांसाठी अनेक महत्त्वपूर्ण बदल जाहीर केले आहेत. या नवीन नियमांमुळे परीक्षा प्रक्रिया अधिक पारदर्शक आणि कॉपीमुक्त होण्याची अपेक्षा आहे. या सर्व बदलांची सविस्तर माहिती पाहूया.
परीक्षा केंद्रावरील नवीन व्यवस्था: बोर्डाने यंदा परीक्षा केंद्रांवर विशेष लक्ष देण्याचा निर्णय घेतला आहे. प्रत्येक परीक्षा केंद्रावर सीसीटीव्ही कॅमेरे बसवणे अनिवार्य करण्यात आले आहे. महत्त्वाचे म्हणजे हे सीसीटीव्ही कॅमेरे केवळ बसवून चालणार नाही तर ते कार्यरत असणे अत्यावश्यक आहे. प्रत्येक सीसीटीव्ही कॅमेऱ्याच्या ठिकाणी एक शिक्षक नेमून देण्यात येणार आहे, जो त्या भागावर विशेष लक्ष ठेवेल.
पर्यवेक्षकांबाबत नवीन धोरण: यंदाच्या परीक्षेत एक महत्त्वाचा बदल म्हणजे प्रत्येक परीक्षा केंद्रावर दुसऱ्या शाळेतील पर्यवेक्षक नेमण्यात येणार आहेत. या निर्णयामागे परीक्षा प्रक्रियेत अधिक पारदर्शकता आणण्याचा उद्देश आहे. स्थानिक पातळीवरील संभाव्य गैरप्रकार टाळण्यासाठी हा निर्णय महत्त्वाचा ठरणार आहे.
मोबाईल आणि इलेक्ट्रॉनिक उपकरणांबाबत कडक निर्बंध: बोर्डाने मोबाईल फोन आणि इतर इलेक्ट्रॉनिक उपकरणांबाबत अत्यंत कडक भूमिका घेतली आहे. परीक्षा केंद्रात मोबाईल फोन, स्मार्ट वॉच, ब्लूटूथ डिव्हाइस किंवा कोणतेही इलेक्ट्रॉनिक उपकरण आढळल्यास संबंधित विद्यार्थ्याला दोन वर्षांसाठी परीक्षेपासून वंचित ठेवण्यात येईल. गेल्या वर्षी ही शिक्षा एक वर्षाची होती, मात्र यंदा ती वाढवून दोन वर्षे करण्यात आली आहे.
हॉल तिकिटावरील बदल: यंदाच्या परीक्षेत हॉल तिकिटावरून जात उल्लेख काढून टाकण्यात आला आहे. हा निर्णय सामाजिक समतेच्या दृष्टीने महत्त्वाचा मानला जात आहे.
विद्यार्थ्यांसाठी महत्त्वाच्या सूचना: १. परीक्षा ११ फेब्रुवारी २०२५ पासून सुरू होणार आहेत. २. परीक्षेच्या दिवशी विद्यार्थ्यांनी वेळेआधी परीक्षा केंद्रावर पोहोचणे आवश्यक आहे. ३. परीक्षा केंद्रात प्रवेश करताना केवळ आवश्यक लेखन साहित्य सोबत आणावे. ४. कोणतेही इलेक्ट्रॉनिक उपकरण सोबत आणू नये. ५. परीक्षा केंद्रात प्रवेश करण्यापूर्वी हॉल तिकीट आणि ओळखपत्र तपासले जाईल.
बोर्डाच्या या निर्णयामागील उद्दिष्टे: महाराष्ट्रातील बोर्ड परीक्षा संपूर्णपणे कॉपीमुक्त करणे हे या सर्व नियमांमागील प्रमुख उद्दिष्ट आहे. तंत्रज्ञानाच्या वाढत्या वापरामुळे गैरप्रकारांचे नवीन मार्ग उपलब्ध होत आहेत. या पार्श्वभूमीवर बोर्डाने घेतलेले हे निर्णय महत्त्वपूर्ण ठरणार आहेत.
शैक्षणिक तज्ज्ञांचे मत: शैक्षणिक क्षेत्रातील तज्ज्ञांनी या नवीन नियमांचे स्वागत केले आहे. अग्निहोत्री ग्रुप ऑफ एज्युकेशनचे सचिन अग्निहोत्री यांच्या मते हे नियम शैक्षणिक प्रामाणिकता वाढवण्यास मदत करतील. परीक्षा प्रक्रियेतील पारदर्शकता वाढल्याने विद्यार्थ्यांमध्ये आत्मविश्वास वाढेल आणि त्यांच्या कष्टाचे योग्य मूल्यमापन होईल.
पालकांची भूमिका: या नवीन नियमांच्या पार्श्वभूमीवर पालकांनीही आपल्या पाल्यांना योग्य मार्गदर्शन करणे गरजेचे आहे. विद्यार्थ्यांना नियमांचे महत्त्व समजावून सांगणे, त्यांना अभ्यासासाठी प्रोत्साहित करणे आणि त्यांच्यातील घबराट दूर करणे या गोष्टी पालकांनी करणे आवश्यक आहे.
शिक्षकांची जबाबदारी: शिक्षकांनी विद्यार्थ्यांना या नवीन नियमांबद्दल सविस्तर माहिती देणे, त्यांच्या मनातील भीती दूर करणे आणि त्यांना परीक्षेसाठी मानसिकदृष्ट्या तयार करणे आवश्यक आहे. चांगल्या अभ्यासाने चांगले गुण मिळतात हा विश्वास विद्यार्थ्यांमध्ये निर्माण करणे महत्त्वाचे आहे.
बोर्डाने घेतलेले हे निर्णय प्रथम दृष्टया कडक वाटत असले तरी ते शैक्षणिक गुणवत्ता वाढवण्यासाठी आवश्यक आहेत. या नियमांमुळे खऱ्या अर्थाने मेहनत करणाऱ्या विद्यार्थ्यांना न्याय मिळेल आणि परीक्षा प्रणालीवरील विश्वास वाढेल. विद्यार्थ्यांनी या नियमांकडे सकारात्मक दृष्टिकोनातून पाहून आपला अभ्यास सुरू ठेवावा आणि चांगल्या यशासाठी प्रयत्न करावा.