New rules gold भारतीय संस्कृतीमध्ये सोन्याला अनन्यसाधारण महत्त्व आहे. लग्न, सण-समारंभ किंवा गुंतवणुकीसाठी सोन्याची खरेदी ही एक महत्त्वाची बाब मानली जाते. मात्र आता केंद्र सरकारने सोन्याच्या खरेदी-विक्री आणि साठवणुकीसंदर्भात काही महत्त्वाचे नियम लागू केले आहेत. या नव्या नियमांमुळे सर्वसामान्य नागरिकांमध्ये काही प्रश्न निर्माण झाले आहेत. चला तर मग या नवीन नियमांची सविस्तर माहिती जाणून घेऊया.
सोने साठवणुकीच्या नवीन मर्यादा केंद्र सरकारने व्यक्तीनुसार सोने साठवणुकीच्या वेगवेगळ्या मर्यादा निश्चित केल्या आहेत. विवाहित महिलांना सर्वाधिक म्हणजे 500 ग्रॅम पर्यंत सोने ठेवण्याची परवानगी देण्यात आली आहे. अविवाहित महिलांसाठी ही मर्यादा 250 ग्रॅम इतकी आहे. तर पुरुषांसाठी (विवाहित किंवा अविवाहित) ही मर्यादा 100 ग्रॅम निश्चित करण्यात आली आहे. मात्र या मर्यादा केवळ वैध उत्पन्नातून खरेदी केलेल्या सोन्यासाठीच लागू आहेत.
रोख व्यवहारांवरील निर्बंध नव्या नियमांनुसार, सोन्याच्या खरेदीसाठी रोख रकमेची देवाणघेवाण करण्यावरही मर्यादा घालण्यात आल्या आहेत. एका दिवसात 2 लाख रुपयांपेक्षा अधिक रकमेचा रोख व्यवहार करणे आता बेकायदेशीर मानले जाते. मोठ्या रकमेच्या व्यवहारांसाठी डिजिटल पेमेंट किंवा चेकचा वापर करणे अनिवार्य करण्यात आले आहे. शिवाय, 2 लाख रुपये किंवा त्याहून अधिक रकमेच्या व्यवहारांसाठी PAN कार्ड सादर करणे बंधनकारक आहे.
नियमभंगाचे परिणाम या नवीन नियमांचे उल्लंघन केल्यास गंभीर परिणामांना सामोरे जावे लागू शकते. आयकर कायद्यातील कलम 271D नुसार, रोख व्यवहारांच्या मर्यादेचे उल्लंघन केल्यास व्यवहार रकमेइतकाच दंड आकारला जाऊ शकतो. मात्र ज्या नागरिकांनी वैध मार्गाने सोने खरेदी केले आहे आणि त्यांच्याकडे योग्य ती कागदपत्रे आहेत, त्यांना कोणत्याही प्रकारच्या दंडात्मक कारवाईला सामोरे जावे लागणार नाही.
करमुक्त सोन्याची व्याख्या काही विशिष्ट परिस्थितींमध्ये सोन्यावर कोणताही कर आकारला जात नाही. उदाहरणार्थ, घोषित उत्पन्नातून खरेदी केलेले सोने किंवा वारसाहक्काने प्राप्त झालेले सोने यांच्यावर कर नाही. मात्र जर हे सोने विकले गेले, तर भांडवली नफ्यावर कर भरावा लागू शकतो. त्यामुळे सोन्याची खरेदी करताना योग्य ती कागदपत्रे जतन करून ठेवणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे.
सुरक्षित व्यवहारांसाठी महत्त्वाचे मुद्दे सोन्याची खरेदी करताना काही महत्त्वाच्या गोष्टींकडे लक्ष देणे आवश्यक आहे. प्रत्येक खरेदीचे बिल जतन करून ठेवावे. मोठ्या रकमेच्या व्यवहारांसाठी PAN कार्डचा वापर करावा. शक्यतो डिजिटल पेमेंटला प्राधान्य द्यावे, कारण यामुळे व्यवहार अधिक सुरक्षित होतो आणि भविष्यात कोणत्याही प्रकारची समस्या उद्भवण्याची शक्यता कमी होते.
अतिरिक्त सोन्यासाठी पर्याय कायदेशीर मर्यादेपेक्षा जास्त सोने ठेवण्यासाठी बँक लॉकर्स हा एक चांगला पर्याय आहे. याशिवाय सरकारी गोल्ड बॉण्ड्समध्ये गुंतवणूक करणेही फायदेशीर ठरू शकते. या बॉण्ड्सवर मिळणारे व्याज आणि भविष्यातील मूल्यवृद्धीचा लाभ यामुळे ते आकर्षक गुंतवणूक पर्याय ठरतात.
नवीन नियमांमागील उद्दिष्टे सरकारने हे नवे नियम अंमलात आणण्यामागे अनेक महत्त्वाची कारणे आहेत. काळ्या पैशांवर नियंत्रण आणणे, आर्थिक व्यवहारांमध्ये पारदर्शकता वाढवणे आणि अनावश्यक सोने साठवणुकीला आळा घालणे ही त्यापैकी प्रमुख आहेत. शिवाय, डिजिटल व्यवहारांना प्रोत्साहन देऊन अर्थव्यवस्थेचे आधुनिकीकरण करणे हाही एक महत्त्वाचा उद्देश आहे.
या नवीन नियमांमुळे सोन्याच्या व्यवहारांमध्ये अधिक शिस्त येईल असे मानले जात आहे. सर्वसामान्य नागरिकांनी या नियमांचे काटेकोर पालन करणे महत्त्वाचे आहे. योग्य कागदपत्रे ठेवणे, डिजिटल व्यवहारांना प्राधान्य देणे आणि कायदेशीर मर्यादांचे पालन करणे यामुळे भविष्यात कोणत्याही प्रकारच्या कायदेशीर अडचणी उद्भवणार नाहीत.
हे पण वाचा:
या शेतकऱ्यांना मिळणार सरकारी योजनांचे अनुदान आत्ताच पहा पात्र शेतकऱ्यांच्या याद्या government scheme
सोन्याच्या खरेदी-विक्रीसंदर्भात आणखी एक महत्त्वाचा मुद्दा म्हणजे दीर्घकालीन गुंतवणुकीचा विचार करणे. तीन वर्षांपेक्षा अधिक काळ सोने ठेवल्यास भांडवली नफ्यावरील कर कमी होतो. त्यामुळे अनेक गुंतवणूकदार दीर्घकालीन गुंतवणुकीला प्राधान्य देतात.
सरकारने आणलेले नवीन नियम हे सोन्याच्या व्यवहारांमध्ये पारदर्शकता आणण्यासाठी महत्त्वाचे पाऊल आहे. या नियमांचे योग्य पालन केल्यास सर्वसामान्य नागरिकांना कोणत्याही प्रकारच्या कायदेशीर समस्यांना सामोरे जावे लागणार नाही.
हे पण वाचा:
शेतकऱ्यांचे 3 लाख रुपयांचे कर्जमाफ कर्जमाफी योजनेच्या नवीन याद्या जाहीर! Farmers’ loan waiver