New rules on Aadhaar card आधार कार्ड, जो आपल्या देशात एक महत्त्वाचा ओळखपत्र बनला आहे, त्यासंबंधी काही नवीन नियम लागू करण्यात आले आहेत. केंद्र सरकारने या संदर्भात महत्त्वपूर्ण निर्णय घेतले असून, आधार कार्डच्या सेवांमध्ये काही बदल करण्यात आले आहेत. या बदलांचा आपल्या दैनंदिन जीवनावर काय परिणाम होईल, हे समजून घेणे आवश्यक आहे.
आधार कार्डचे महत्त्व
आधार कार्ड हे एक अद्वितीय ओळखपत्र आहे, जे भारतीय नागरिकांना अनेक सरकारी योजनांचा लाभ घेण्यासाठी आवश्यक आहे. यामुळे, आधार कार्ड आपल्या ओळखीचा पुरावा म्हणून कार्य करते. भारतात सुमारे 90% लोक आधार कार्डचा वापर करतात. तथापि, आपल्या जीवनात अनेक वेळा बदल होतात, जसे की विवाहानंतर महिलांचे आडनाव बदलणे किंवा जन्मतारखेत सुधारणा करणे. अशा परिस्थितीत, आधार कार्डमधील माहिती अद्ययावत करणे आवश्यक आहे.
आधार कार्ड अद्ययावत करण्याची प्रक्रिया
आधार कार्डमध्ये कोणताही बदल करायचा असल्यास, आपल्याला जवळच्या आधार केंद्रावर जावे लागते. तिथे, आपल्याला एक अर्ज भरावा लागतो, ज्यामध्ये आपली सर्व माहिती बरोबर भरावी लागते. विशेषतः महिलांसाठी, विवाहानंतर आडनाव बदलण्यासाठी काही कागदपत्रे सादर करणे आवश्यक आहे. विवाह नोंदणी प्रमाणपत्र, लग्नपत्रिका आणि पतीच्या आधार कार्डाची प्रमाणित प्रत यांसारखी कागदपत्रे आवश्यक असतात.
बायोमेट्रिक पडताळणीची प्रक्रिया पूर्ण झाल्यानंतर, अद्ययावत आधार कार्ड संबंधित पत्त्यावर पाठवले जाते. याशिवाय, नागरिक ऑनलाइन पद्धतीनेही आधार कार्ड डाउनलोड करू शकतात. UIDAI च्या वेबसाइटवर जाऊन ‘आधार डाउनलोड करा’ या पर्यायावर क्लिक करून, 12 अंकी आधार क्रमांक आणि कॅप्चा कोड टाकून, OTP द्वारे आधार कार्ड डाउनलोड करता येते.
नवीन नियमांची माहिती
केंद्र सरकारने आधार कार्डच्या वापरासंबंधी काही नवीन नियम लागू केले आहेत. यामध्ये, आयकर परतावा भरण्यासाठी किंवा पॅन कार्डसाठी अर्ज करताना आधार कार्डच्या नोंदणी क्रमांकाची मागणी केली जाणार नाही. यामुळे, ज्यांच्याकडे आधार कार्ड नाही किंवा नोंदणी क्रमांक विसरला आहे, त्यांना या प्रक्रियेत अडचण येणार नाही.
आधार नोंदणी क्रमांकाचा वापर करून एकापेक्षा जास्त पॅन कार्ड बनवण्याची समस्या गंभीर बनली होती. यामुळे करचोरी आणि इतर आर्थिक गुन्हे वाढण्याची शक्यता होती. त्यामुळे, पॅन कार्डचा गैरवापर रोखण्यासाठी आणि कर प्रणाली अधिक पारदर्शक बनवण्यासाठी केंद्र सरकारने हा निर्णय घेतला आहे.
आधार आणि आधार नोंदणी क्रमांक यामध्ये फरक
आधार कार्ड हा 12 अंकी अद्वितीय ओळख क्रमांक आहे, जो प्रत्येक भारतीय नागरिकासाठी असतो. आधार अर्ज प्रक्रियेदरम्यान जनरेट होणारा 14 अंकी आधार नोंदणी क्रमांक हा अर्जदाराच्या अर्जाची एकमेव ओळख दर्शवितो. तथापि, केंद्र सरकारने आदेश जारी केला आहे की, भविष्यात आधार नोंदणी क्रमांकाच्या आधारे पॅन कार्ड जारी करण्याची प्रक्रिया बंद करण्यात येईल.
आधार कार्ड अद्ययावत करण्याचे महत्त्व
आधार कार्ड फक्त एक ओळखपत्र नाही, तर सरकारी योजनांचा लाभ घेण्यासाठी, शाळेत प्रवेश घेण्यासाठी आणि इतर अनेक कामांसाठी आवश्यक आहे. त्यामुळे, आधार कार्ड नेहमी अद्ययावत असणे महत्त्वाचे आहे. विशेषतः महिलांसाठी, लग्नानंतर आडनाव बदलणे आवश्यक असते, त्यामुळे त्यांना आधार कार्डमध्येही हे बदल करून घ्यावे लागतात.
ऑनलाइन आधार कार्ड डाउनलोड करण्याची प्रक्रिया
आधार कार्ड डाउनलोड करण्याची प्रक्रिया खूप सोपी आहे. UIDAI च्या वेबसाइटवर जाऊन ‘आधार डाउनलोड करा’ या पर्यायावर क्लिक करणे आवश्यक आहे. त्यानंतर, 12 अंकी आधार क्रमांक आणि कॅप्चा कोड टाकून, OTP द्वारे आधार कार्ड डाउनलोड करता येते. हे आधार कार्ड उघडण्यासाठी, पासवर्ड म्हणून आपल्या नावातील पहिल्या चार अक्षरे मोठ्या अक्षरात आणि जन्मवर्ष टाकावे लागेल.
