New rules on gas cylinders भारतात एलपीजी गॅस सिलेंडरचा वापर दिवसेंदिवस वाढत चालला आहे. घरगुती आणि व्यावसायिक अशा दोन्ही क्षेत्रांमध्ये एलपीजी हा इंधनाचा प्रमुख स्रोत बनला आहे. अलीकडेच केंद्र सरकारने एलपीजी गॅस सिलेंडरसंदर्भात काही महत्त्वपूर्ण निर्णय घेतले आहेत, जे देशातील कोट्यवधी नागरिकांच्या जीवनावर परिणाम करणार आहेत.
उज्ज्वला योजना आणि केवायसीचे महत्त्व
केंद्र सरकारच्या महत्त्वाकांक्षी उज्ज्वला योजनेअंतर्गत लाभार्थी महिलांना प्रति सिलेंडर 300 रुपयांचे अनुदान दिले जात होते. या योजनेमुळे देशातील अनेक गरीब कुटुंबांना स्वयंपाकघरात स्वच्छ इंधन वापरण्याची संधी मिळाली. मात्र आता या योजनेत एक महत्त्वाचा बदल करण्यात आला आहे. ज्या लाभार्थ्यांनी 1 जानेवारी 2024 पर्यंत आपली केवायसी प्रक्रिया पूर्ण केलेली नाही, त्यांची सबसिडी पुढील महिन्यापासून बंद होणार आहे.
सर्वसामान्यांसाठी नवीन सवलत
सरकारने घेतलेला सर्वात महत्त्वाचा निर्णय म्हणजे सर्वसामान्य एलपीजी ग्राहकांना देखील प्रति सिलेंडर 300 रुपयांची सवलत देण्यात येणार आहे. 27 डिसेंबर 2023 पासून लागू झालेल्या या नियमामुळे महाराष्ट्रातील विविध शहरांमध्ये 800 ते 840 रुपयांमध्ये मिळणारा सिलेंडर आता केवळ 500 रुपयांमध्ये उपलब्ध होणार आहे. या निर्णयामुळे मध्यमवर्गीय कुटुंबांना मोठा दिलासा मिळणार आहे.
देशभरातील एलपीजी दर
विविध शहरांमध्ये एलपीजी सिलेंडरच्या किमतींमध्ये तफावत आहे. सध्याच्या दरांनुसार:
- दिल्ली: 810 रुपये
- मुंबई: 809 रुपये
- बेंगळुरू: 812 रुपये
- कोलकाता: 823 रुपये
- सुरत: 870 रुपये
- चेन्नई, नोएडा आणि भुवनेश्वर: 925 रुपये
- हैदराबाद: 923 रुपये
- लखनौ: 831 रुपये
व्यावसायिक सिलेंडरमधील घट
व्यावसायिक एलपीजी सिलेंडरच्या किमतींमध्ये देखील मोठी घसरण झाली आहे. काही दिवसांपूर्वी 1200 रुपयांना मिळणारा कमर्शियल सिलेंडर आता 813 रुपयांपर्यंत खाली आला आहे. ही घसरण व्यावसायिकांसाठी आणि त्यांच्या ग्राहकांसाठी चांगली बातमी आहे.
एलपीजी सिलेंडरच्या किमतींमध्ये झालेल्या घसरणीनंतर आता इतर इंधनांच्या किमतींमध्येही कपात होण्याची शक्यता वर्तवली जात आहे. विशेषतः पेट्रोल आणि डिझेलच्या किमती, ज्या गेल्या काही महिन्यांपासून स्थिर आहेत, त्यात लवकरच घट होऊ शकते. तसेच एलपीजी सिलेंडरच्या किमतीत आणखी 10 रुपयांची घट होण्याची शक्यता आहे.
उपाययोजना आणि सूचना
ज्या उज्ज्वला योजना लाभार्थ्यांची केवायसी प्रक्रिया अपूर्ण आहे, त्यांनी त्वरित आपल्या एलपीजी डीलरशी संपर्क साधून ती पूर्ण करावी. तसेच सर्व ग्राहकांनी आपल्या परिसरातील एलपीजी सिलेंडरच्या अद्ययावत किमतींची माहिती घ्यावी, जेणेकरून त्यांना योग्य त्या सवलतींचा लाभ घेता येईल.
केंद्र सरकारच्या या नवीन धोरणांमुळे एका बाजूला उज्ज्वला योजनेच्या लाभार्थ्यांना केवायसी महत्त्वाची ठरणार आहे, तर दुसऱ्या बाजूला सर्वसामान्य नागरिकांना मिळणारी 300 रुपयांची सवलत त्यांच्या दैनंदिन खर्चात बचत करण्यास मदत करेल. एलपीजी सिलेंडरच्या किमतींमधील घसरण आणि नवीन सवलतींमुळे सर्वसामान्य नागरिकांना आर्थिक दिलासा मिळणार आहे.