New virus outbreak गेल्या काही वर्षांमध्ये जागतिक आरोग्य व्यवस्थेला अनेक आव्हानांना सामोरे जावे लागले आहे. आता पुन्हा एकदा चीनमधून येणाऱ्या बातम्या जागतिक आरोग्य क्षेत्रात खळबळ माजवत आहेत. चीनच्या विविध भागांमध्ये श्वसनविषयक आजारांच्या रुग्णांची संख्या वाढत असून, रुग्णालयांमध्ये गर्दी वाढत असल्याचे चित्र समोर येत आहे.
नवीन विषाणूची ओळख आणि प्रसार ह्युमन मेटापन्यूमो व्हायरस (HMPV) हा नवीन विषाणू प्रामुख्याने उत्तर चीनमध्ये आढळून येत आहे. विशेष चिंतेची बाब म्हणजे हा विषाणू 14 वर्षांखालील मुलांमध्ये अधिक प्रमाणात आढळत आहे. बीजिंग, चोंगकिंग आणि गुआंगदोंग प्रांतासारख्या प्रमुख शहरांमध्ये या विषाणूची उपस्थिती नोंदवली गेली आहे. चीनच्या सरकारी माध्यमांनी या विषाणूच्या प्रसाराची माहिती जगासमोर आणली आहे.
लक्षणे आणि संसर्गाचे स्वरूप HMPV विषाणूची लक्षणे सर्वसामान्य फ्लूसारखी असली, तरी त्यांचे गांभीर्य दुर्लक्षित करता येणार नाही. सामान्य लक्षणांमध्ये नाक वाहणे, घशात खवखव, डोकेदुखी, अत्यंत थकवा, सतत खोकला आणि तापाचा समावेश होतो. विशेषतः वृद्ध व्यक्ती आणि लहान मुले या विषाणूच्या संसर्गाने अधिक प्रभावित होण्याची शक्यता आहे. संसर्गित व्यक्तीच्या निकट संपर्कात आल्यास हा विषाणू सहज पसरू शकतो.
जागतिक आरोग्य संघटनेची भूमिका जागतिक आरोग्य संघटना (WHO) या परिस्थितीकडे गांभीर्याने पाहत आहे. संघटनेने चीन सरकारला अधिक पारदर्शक राहण्याचे आवाहन केले आहे. विशेषतः कोविड-19 च्या उगमाच्या पार्श्वभूमीवर, WHO ने सर्व देशांना भविष्यातील साथीच्या रोगांपासून सावध राहण्याचा इशारा दिला आहे. संघटनेच्या मते, जागतिक पारदर्शकता आणि सहकार्याशिवाय भविष्यातील साथीच्या रोगांशी लढण्यासाठी जग असुरक्षित राहील.
भारताची सतर्कता आणि प्रतिसाद भारतीय आरोग्य मंत्रालयाने चीनमधील परिस्थितीवर बारकाईने लक्ष ठेवले आहे. आरोग्य सेवा महासंचालकांच्या अध्यक्षतेखाली झालेल्या बैठकीत या विषयावर सखोल चर्चा करण्यात आली. भारत सरकारने WHO शी संपर्क साधून परिस्थितीची अधिक माहिती घेण्याचा प्रयत्न केला आहे. देशांतर्गत आरोग्य यंत्रणा सतर्क करण्यात आल्या असून, कोणत्याही आपत्कालीन परिस्थितीला तोंड देण्यासाठी तयारी ठेवली जात आहे.
‘डिजीज X’ ची धास्ती WHO ने नुकताच ‘डिजीज X’ या संभाव्य नवीन आजाराबद्दल जगाला सावध केले आहे. हा अज्ञात आजार भविष्यात मानवी आरोग्यासाठी मोठे आव्हान ठरू शकतो. या पार्श्वभूमीवर, चीनमधील नव्या विषाणूची उपस्थिती अधिक चिंताजनक वाटत आहे. WHO चे म्हणणे आहे की अशा आजारांना तोंड देण्यासाठी आंतरराष्ट्रीय स्तरावर समन्वित प्रयत्नांची गरज आहे.
प्रतिबंधात्मक उपाय आणि जागरूकता या परिस्थितीत व्यक्तिगत स्तरावर काही प्रतिबंधात्मक उपाय घेणे महत्त्वाचे आहे. यामध्ये नियमित हात धुणे, सार्वजनिक ठिकाणी मास्क वापरणे, गर्दीच्या ठिकाणी जाणे टाळणे आणि श्वसनविषयक लक्षणे आढळल्यास तात्काळ वैद्यकीय सल्ला घेणे यांचा समावेश होतो. समाजातील सर्व घटकांनी या आजाराबद्दल जागरूक राहून योग्य ती काळजी घेणे आवश्यक आहे.
जागतिक स्तरावर वाढत असलेले विषाणूजन्य आजार हे एक मोठे आव्हान बनत आहे. पर्यावरणातील बदल, वाढती लोकसंख्या आणि जागतिक प्रवास यांमुळे विषाणूंचा प्रसार वेगाने होत आहे. अशा परिस्थितीत आंतरराष्ट्रीय सहकार्य, संशोधन आणि आरोग्य सुविधांचे बळकटीकरण अत्यंत महत्त्वाचे ठरते.
चीनमधील नवीन विषाणूची उपस्थिती ही केवळ एका देशापुरती मर्यादित नाही. जागतिकीकरणाच्या युगात, एका देशातील आरोग्य संकट लवकरच इतर देशांपर्यंत पोहोचू शकते. त्यामुळे सर्व देशांनी एकत्र येऊन या आव्हानाला सामोरे जाण्याची गरज आहे.
