onion market कांदा हा भारतीय शेतीतील एक महत्त्वाचा नगदी पीक असून, देशांतर्गत बाजारपेठेसोबतच आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेतही याला मोठी मागणी आहे. भारतीय कांद्याचा सर्वात मोठा आयातदार देश म्हणून बांगलादेश ओळखला जातो.
मात्र गेल्या काही महिन्यांपासून बांगलादेशने लागू केलेल्या आयात शुल्कामुळे भारतीय कांद्याची निर्यात मोठ्या प्रमाणावर प्रभावित झाली होती. अलीकडेच बांगलादेश सरकारने घेतलेल्या महत्त्वपूर्ण निर्णयामुळे भारतीय शेतकऱ्यांना दिलासा मिळण्याची चिन्हे दिसत आहेत.
कांद्याच्या बाजारभावावर प्रभाव टाकणारे घटक कांद्याचे बाजारभाव हे अनेक घटकांवर अवलंबून असतात. यामध्ये प्रामुख्याने आयात, निर्यात आणि शासकीय धोरणे या तीन महत्त्वाच्या घटकांचा समावेश होतो. शेतीमालाचे दर हे या घटकांच्या परस्परसंबंधांवर आधारित असतात.
आंतरराष्ट्रीय व्यापारात आयातदार देशांची भूमिका, त्यांचे आयात शुल्क धोरण आणि विविध करांची रचना यावर निर्यातीचे प्रमाण अवलंबून असते. उच्च आयात शुल्क असलेल्या देशांमध्ये माल निर्यात करणे व्यापाऱ्यांना परवडत नाही, त्यामुळे ते अशा देशांशी व्यापार करण्यास टाळाटाळ करतात.
बांगलादेशचा ऐतिहासिक निर्णय बांगलादेशच्या राष्ट्रीय महसूल मंडळाने (NBR) अलीकडेच एक महत्त्वाचा निर्णय घेतला आहे. त्यांनी कांद्यावरील आयात शुल्क आणि इतर संबंधित शुल्के पूर्णपणे रद्द करण्याचा निर्णय घेतला आहे.
हा निर्णय पुढील दोन महिन्यांसाठी लागू राहणार असून, याची मुदत 15 जानेवारी 2025 पर्यंत आहे. NBR चे अध्यक्ष मोहम्मद अब्दुल रहमान खान यांनी या संदर्भातील आवश्यक कागदपत्रांवर स्वाक्षरी केली आहे.
निर्णयामागील कारणमीमांसा बांगलादेशमधील स्वयंपाकघरातील जीवनावश्यक वस्तूंच्या किंमतींमध्ये होत असलेली वाढ नियंत्रणात आणण्यासाठी हा महत्त्वपूर्ण निर्णय घेण्यात आला आहे. कांदा हा दैनंदिन जीवनातील अत्यावश्यक घटक असल्याने, त्याच्या किंमतीतील वाढ सामान्य नागरिकांच्या खिशाला भार पडत होती. या पार्श्वभूमीवर बांगलादेश सरकारने हा धोरणात्मक निर्णय घेतला आहे.
भारतीय शेतकऱ्यांसाठी सुवर्णसंधी या निर्णयामुळे भारतीय शेतकऱ्यांना मोठा फायदा होण्याची अपेक्षा आहे. बांगलादेशमध्ये भारतीय कांद्याला नेहमीच मोठी मागणी असते. आयात शुल्क रद्द झाल्यामुळे भारतीय कांद्याची निर्यात वाढण्याची शक्यता आहे. याचा थेट फायदा शेतकऱ्यांना होणार असून, त्यांना चांगला बाजारभाव मिळण्याची शक्यता आहे.
व्यापारी वर्गासाठी संधी केवळ शेतकरीच नव्हे तर व्यापारी वर्गालाही या निर्णयाचा फायदा होणार आहे. आयात शुल्क रद्द झाल्यामुळे व्यापाऱ्यांना बांगलादेशमध्ये कांदा निर्यात करणे आर्थिकदृष्ट्या परवडणारे होईल. बाजारतज्ज्ञांच्या मते, येत्या काळात बांगलादेश भारताकडून मोठ्या प्रमाणात कांदा आयात करेल.
दीर्घकालीन परिणाम या निर्णयाचे दीर्घकालीन परिणाम दोन्ही देशांसाठी फायदेशीर ठरू शकतात. भारतीय शेतकऱ्यांना स्थिर बाजारपेठ मिळेल, तर बांगलादेशला दर्जेदार कांदा रास्त दरात उपलब्ध होईल. यामुळे दोन्ही देशांमधील व्यापारी संबंध अधिक दृढ होतील.
बांगलादेशच्या या निर्णयामुळे भारतीय कांदा उत्पादक शेतकऱ्यांसमोर नवीन संधी उपलब्ध झाली आहे. शेतकरी आणि व्यापारी या दोघांनाही फायदेशीर ठरणारा हा निर्णय कृषी क्षेत्रासाठी आशादायक आहे. मात्र, या संधीचा पुरेपूर फायदा घेण्यासाठी शेतकऱ्यांनी दर्जेदार उत्पादनावर भर देणे गरजेचे आहे.
