petrol and diesel prices गेल्या काही महिन्यांपासून स्थिर असलेल्या पेट्रोल आणि डिझेलच्या किंमतींमध्ये १७ जानेवारी २०२५ पासून मोठी घट झाली आहे. सरासरी ५ रुपये प्रति लिटरची ही घट सर्वसामान्य नागरिकांसाठी दिलासादायक ठरली आहे. आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेत कच्च्या तेलाच्या किंमतींमध्ये झालेली घट हे याचे प्रमुख कारण आहे.
प्रमुख शहरांमधील नवे दर मुंबईत पेट्रोलचा नवा दर ९५.३१ रुपये प्रति लिटर तर डिझेलचा दर ८९.९७ रुपये प्रति लिटर झाला आहे. दिल्लीत पेट्रोल ८९.७७ रुपये आणि डिझेल ८२.८७ रुपये प्रति लिटर झाले आहे. कोलकात्यात पेट्रोल १००.८२ रुपये तर डिझेल ८५.७६ रुपये प्रति लिटर झाले आहे. चेन्नईत पेट्रोल ९७.०५ रुपये आणि डिझेल ८७.७६ रुपये प्रति लिटरवर आले आहे.
किंमत घटीची कारणे या मोठ्या घटीमागे अनेक महत्त्वाची कारणे आहेत:
हे पण वाचा:
उद्या 2:00 वाजल्यापासून शेतकऱ्यांच्या खात्यात 6,000 हजार रुपये जमा PM Kisan Yojana money
१. आंतरराष्ट्रीय बाजारात कच्च्या तेलाच्या किंमतींमध्ये घट झाली असून, ७१ डॉलर प्रति बॅरलवरून ६५ डॉलर प्रति बॅरलपर्यंत किंमती खाली आल्या आहेत.
२. डॉलरच्या तुलनेत रुपया मजबूत झाल्याने आयात खर्च कमी झाला आहे.
३. केंद्र आणि राज्य सरकारांनी इंधनावरील करांमध्ये कपात केली आहे.
हे पण वाचा:
दहावी बारावी विद्यार्थ्यांची चिंता वाढली! नवीन वेळा पत्रक झाले जाहीर 10th and 12th students
४. सरकारी तेल कंपन्यांनी त्यांच्या नफ्यात कपात करून किंमती कमी केल्या आहेत.
किंमत निर्धारणाची प्रक्रिया भारतात पेट्रोल-डिझेलच्या किंमती डायनॅमिक फ्युएल प्राइसिंग पद्धतीनुसार ठरवल्या जातात. दररोज सकाळी ६ वाजता किंमतींमध्ये बदल केला जातो. किंमत निर्धारणात पुढील घटक महत्त्वाची भूमिका बजावतात:
- आंतरराष्ट्रीय कच्च्या तेलाच्या किंमती
- रुपया-डॉलर विनिमय दर
- केंद्र व राज्य सरकारांचे कर
- तेल कंपन्यांचा नफा
- वाहतूक खर्च
किंमत घटीचे परिणाम इंधनाच्या किंमतींमधील या मोठ्या घटीचे दूरगामी परिणाम दिसून येतील:
महागाईत घट: वाहतूक खर्च कमी झाल्याने इतर वस्तूंच्या किंमतीही कमी होतील.
सर्वसामान्यांना दिलासा: वाहन चालवणाऱ्यांचा मासिक खर्च कमी होईल.
व्यवसायांना चालना: वाहतूक खर्च कमी झाल्याने व्यापार आणि उद्योगांना फायदा होईल.
अर्थव्यवस्थेला गती: इंधन स्वस्त झाल्याने उत्पादन खर्च कमी होईल आणि आर्थिक क्रियाकलाप वाढतील.
राज्यनिहाय किंमती विविध राज्यांमध्ये पेट्रोल-डिझेलच्या किंमती भिन्न आहेत. राज्य सरकारांनी लावलेल्या करांमधील फरक हे याचे प्रमुख कारण आहे. महाराष्ट्रात पेट्रोलचा दर १०४.९४ रुपये प्रति लिटर तर डिझेलचा दर ९२.५८ रुपये प्रति लिटर आहे. गुजरातमध्ये पेट्रोल ९४.४९ रुपये आणि डिझेल ९०.१४ रुपये प्रति लिटर आहे.
बचतीसाठी उपाय इंधन किंमतींमधील या घटीचा जास्तीत जास्त फायदा घेण्यासाठी काही महत्त्वाचे मुद्दे:
- इंधन-कार्यक्षम वाहन चालवणे
- नियमित देखभाल
- टायरमधील हवेचा योग्य दाब
- कार पूलिंग
- शक्य तिथे सार्वजनिक वाहतुकीचा वापर
भविष्यातील किंमती तज्ज्ञांच्या मते, येत्या काळात पेट्रोल-डिझेलच्या किंमती स्थिर राहू शकतात. मात्र हे पुढील घटकांवर अवलंबून असेल:
- आंतरराष्ट्रीय बाजारातील कच्च्या तेलाच्या किंमती
- रुपयाची स्थिती
- सरकारी धोरणे
- जागतिक आर्थिक परिस्थिती
सरकारची भूमिका सरकारने या किंमत कपातीबाबत सांगितले की हा निर्णय जनहितासाठी घेण्यात आला आहे. महागाई नियंत्रणात ठेवणे आणि अर्थव्यवस्थेला गती देणे हे याचे प्रमुख उद्दिष्ट आहे. सरकार पुढेही किंमतींवर लक्ष ठेवून आवश्यक ते निर्णय घेईल.
उपयुक्त मोबाईल अॅप्स दररोजच्या किंमतींची माहिती मिळवण्यासाठी काही उपयुक्त मोबाईल अॅप्स आहेत:
- मेरा पेट्रोल
- फ्युएल प्राइस इंडिया
- डेली फ्युएल प्राइस
- पेट्रोल डिझेल रेट
पेट्रोल-डिझेलच्या किंमतींमधील ही घट सर्वसामान्य नागरिकांसाठी मोठा दिलासा आहे. यामुळे लोकांचा दैनंदिन खर्च कमी होईल आणि अर्थव्यवस्थेलाही चालना मिळेल. मात्र या किंमती गतिशील असल्याने त्यात बदल होत राहतील. त्यामुळे वेळोवेळी किंमतींची माहिती घेत राहणे महत्त्वाचे आहे.