savings account बचत खाते हे प्रत्येक व्यक्तीच्या आर्थिक जीवनातील एक महत्त्वाचा घटक आहे. आजच्या काळात बँक खाते न ठेवणे हे अशक्यप्राय झाले आहे. मात्र बचत खात्याशी संबंधित अनेक महत्त्वाचे नियम आणि मर्यादा आहेत, ज्यांची माहिती प्रत्येक खातेधारकाला असणे आवश्यक आहे. या लेखाद्वारे आपण बचत खात्याशी संबंधित महत्त्वाच्या नियमांची सखोल माहिती घेऊया.
बचत खात्यातील रकमेची मर्यादा: सरकारने बचत खात्यासाठी कोणतीही ठराविक मर्यादा निश्चित केलेली नाही. म्हणजेच, आपण आपल्या बचत खात्यात कितीही रक्कम जमा करू शकता. मात्र, एक महत्त्वाचा मुद्दा लक्षात ठेवण्यासारखा आहे – जर आपल्या बचत खात्यात रुपये 10 लाखांपेक्षा (रु. 1000000) जास्त रक्कम जमा असेल, तर बँकांना त्याची माहिती आयकर विभागाला देणे बंधनकारक आहे.
आयकर विभागाचे निरीक्षण: जेव्हा एखाद्या बचत खात्यात रु. 10 लाखांपेक्षा अधिक रक्कम जमा होते, तेव्हा ती माहिती एका वर्षाच्या कालावधीत आयकर विभागाकडे स्वयंचलितपणे पाठवली जाते. विशेषतः जर खात्यामध्ये मोठ्या प्रमाणात व्यवहार होत असतील, तर आयकर विभाग नक्कीच याची दखल घेईल आणि खातेधारकाला नोटीस पाठवून स्पष्टीकरण मागवू शकतो.
हे पण वाचा:
करोडो EPFO कर्मचाऱ्यांसाठी आनंदाची बातमी, खात्यात जमा होणार 25,000 हजार रुपये EPFO employees
व्याज आणि TDS: बचत खात्यातील व्याजाशी संबंधित काही महत्त्वाचे नियम आहेत:
- जर आपल्या बचत खात्यात जमा होणारे वार्षिक व्याज रु. 10,000 पेक्षा जास्त असेल, तर त्यावर 10% TDS (Tax Deducted at Source) कापला जातो.
- बँक हा TDS आपोआप कापून घेते आणि तो सरकारकडे जमा करते.
- ज्येष्ठ नागरिकांसाठी विशेष सवलत आहे – त्यांच्या बाबतीत रु. 50,000 पर्यंतच्या व्याजावर TDS कापला जात नाही.
खातेधारकांसाठी महत्त्वाच्या सूचना:
- जर आपण करदाते नसाल, तर बचत खात्यात 10 लाखांपेक्षा जास्त रक्कम ठेवणे टाळावे. यामुळे अनावश्यक चौकशा आणि कायदेशीर गुंतागुंत टाळता येईल.
- मोठ्या रकमेचे व्यवहार करताना योग्य कागदपत्रे आणि पुरावे जतन करून ठेवावेत.
- आपल्या उत्पन्नाच्या स्रोतांची योग्य नोंद ठेवावी, जेणेकरून आवश्यकता भासल्यास त्याचा पुरावा देता येईल.
बचत खात्याचे फायदे:
- सुरक्षित बचत: बचत खाते हे पैसे सुरक्षितपणे ठेवण्याचे एक विश्वसनीय माध्यम आहे.
- सहज उपलब्धता: गरज भासल्यास पैसे तात्काळ काढता येतात.
- व्याज मिळते: ठेवलेल्या रकमेवर नियमित व्याज मिळते.
- डिजिटल व्यवहार: ऑनलाइन बँकिंग, UPI, डेबिट कार्ड इत्यादी सुविधा उपलब्ध होतात.
महत्त्वाचे टिप्स:
- नियमित पैसे जमा करण्याची सवय लावा.
- खात्यातील शिल्लक रकमेवर लक्ष ठेवा.
- व्यवहारांची नियमित तपासणी करा.
- बँकेच्या सूचना आणि नियमांचे पालन करा.
- आवश्यक तेवढीच रक्कम खात्यात ठेवा, अतिरिक्त रक्कम मुदत ठेवीत गुंतवा.
बचत खाते हे आपल्या दैनंदिन आर्थिक व्यवहारांसाठी अत्यंत महत्त्वाचे आहे. मात्र त्याचा वापर करताना सरकारी नियम आणि मर्यादांचे भान ठेवणे आवश्यक आहे. विशेषतः मोठ्या रकमांच्या व्यवहारांबाबत सतर्क राहणे गरजेचे आहे. योग्य नियोजन आणि जागरूकतेने बचत खात्याचा वापर केल्यास, आपण आर्थिक व्यवस्थापन सुरळीतपणे करू शकतो आणि अनावश्यक कायदेशीर गुंतागुंत टाळू शकतो.
बचत खात्याशी संबंधित कोणत्याही शंका असल्यास, आपल्या बँकेच्या शाखेतील अधिकाऱ्यांशी संपर्क साधावा किंवा बँकेच्या ग्राहक सेवा केंद्राशी संपर्क साधावा. योग्य माहिती आणि मार्गदर्शन घेऊन आपले आर्थिक व्यवहार सुरळीतपणे चालू ठेवता येतील.
हे पण वाचा:
‘लाडकी बहीण योजनेच्या संदर्भातील बातम्या चुकीच्या’ अदिती तटकरे News regarding Ladki Bahin