vihir aanudan update महाराष्ट्र राज्य शासनाने अनुसूचित जाती व नवबौद्ध शेतकऱ्यांच्या आर्थिक उन्नतीसाठी डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर कृषी स्वावलंबन योजना सुरू केली आहे. २०२४-२५ या नवीन आर्थिक वर्षात या योजनेअंतर्गत विविध घटकांसाठी देण्यात येणाऱ्या अनुदानात लक्षणीय वाढ करण्यात आली असून, यामुळे शेतकऱ्यांना मोठा दिलासा मिळणार आहे.
योजनेची पार्श्वभूमी आणि महत्त्व: डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांनी नेहमीच समाजातील दुर्बल घटकांच्या आर्थिक स्वावलंबनावर भर दिला. त्यांच्या या विचारांना अनुसरून, अनुसूचित जाती व नवबौद्ध शेतकऱ्यांच्या आर्थिक विकासासाठी ही योजना आखण्यात आली आहे. शेतीच्या आधुनिकीकरणासाठी आवश्यक असणाऱ्या पायाभूत सुविधा या योजनेद्वारे उपलब्ध करून देण्यात येत आहेत.
वाढीव अनुदानाचे स्वरूप: २०२४-२५ या आर्थिक वर्षात योजनेअंतर्गत विविध घटकांसाठी देण्यात येणाऱ्या अनुदानात महत्त्वपूर्ण वाढ करण्यात आली आहे. विहीर बांधकामासाठी आता ४ लाख रुपयांपर्यंत अनुदान देण्यात येणार आहे, जे यापूर्वी २.५ लाख रुपये होते. या व्यतिरिक्त, विहीर दुरुस्तीसाठी १ लाख रुपये, शेततळे प्लास्टिक अस्तरीकरणासाठी २ लाख रुपये आणि इनवेल बोअरिंगसाठी ४० हजार रुपयांपर्यंत अनुदान देण्यात येणार आहे.
सिंचन व्यवस्थेसाठी विशेष तरतूद: शेतीच्या विकासात सिंचन व्यवस्था अत्यंत महत्त्वाची भूमिका बजावते. या दृष्टीने, वीज जोडणीसाठी २० हजार रुपये, पंप संचासाठी ४० हजार रुपये, ठिबक सिंचनासाठी ९७ हजार रुपये आणि तुषार सिंचनासाठी ४७ हजार रुपयांपर्यंत अनुदान देण्यात येणार आहे. याशिवाय पीव्हीसी पाइप व यंत्रसामग्रीसाठी प्रत्येकी ५० हजार रुपयांपर्यंत मदत मिळणार आहे.
अटींमध्ये सुलभता: यापूर्वी या योजनेच्या लाभासाठी असलेल्या काही कठोर अटी शिथिल करण्यात आल्या आहेत. विशेषतः दोन विहिरींमधील ५०० फुटांच्या अंतराची अट आणि वार्षिक उत्पन्न १.५ लाख रुपयांपर्यंत असण्याची अट रद्द करण्यात आली आहे. यामुळे अधिकाधिक शेतकऱ्यांना या योजनेचा लाभ घेता येणार आहे.
योजनेचे फायदे आणि परिणाम: १. जलसंधारण आणि सिंचन व्यवस्थापन सुलभ होणार आहे. २. शेतीचे उत्पादन वाढण्यास मदत होणार आहे. ३. शेतकऱ्यांच्या उत्पन्नात वाढ होणार आहे. ४. आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर वाढणार आहे. ५. शेतीचे आधुनिकीकरण होणार आहे.
योजनेचे सामाजिक महत्त्व: ही योजना केवळ आर्थिक मदत करणारी नसून, समाजातील दुर्बल घटकांना स्वावलंबी बनवण्याच्या दृष्टीने महत्त्वपूर्ण पाऊल आहे. शेतकऱ्यांना आधुनिक तंत्रज्ञान व सुविधा उपलब्ध करून देऊन त्यांचे जीवनमान उंचावण्याचा प्रयत्न या योजनेद्वारे केला जात आहे.
वाढीव अनुदान आणि सुलभ अटींमुळे अधिकाधिक शेतकरी या योजनेचा लाभ घेऊ शकतील. यामुळे ग्रामीण भागात रोजगाराच्या संधी वाढतील आणि शेतीचे आधुनिकीकरण होईल. शेतकऱ्यांच्या आर्थिक स्थितीत सुधारणा होऊन त्यांचे जीवनमान उंचावेल.
डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर कृषी स्वावलंबन योजना ही शेतकऱ्यांच्या विकासासाठी एक महत्त्वपूर्ण पाऊल आहे. वाढीव अनुदान आणि सुलभ अटींमुळे ही योजना अधिक प्रभावी ठरणार आहे. शेतकऱ्यांनी या योजनेचा जास्तीत जास्त लाभ घ्यावा आणि आपल्या शेतीचे आधुनिकीकरण करावे. यामुळे त्यांच्या आर्थिक विकासाला चालना मिळेल आणि डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांचे स्वावलंबी शेतीचे स्वप्न साकार होईल.