women 6th week महाराष्ट्र शासनाने महिलांच्या सर्वांगीण विकासासाठी आणि त्यांच्या आर्थिक स्वावलंबनासाठी एक महत्त्वाकांक्षी योजना सुरू केली आहे – लाडकी बहीण योजना. २८ जून २०२४ पासून अंमलात आलेली ही योजना महिलांच्या जीवनात सकारात्मक बदल घडवून आणण्याचे ध्येय बाळगते. या योजनेंतर्गत पात्र महिलांना दरमहा १,५०० रुपयांचे आर्थिक सहाय्य थेट त्यांच्या बँक खात्यात जमा केले जाते.
योजनेची मूलभूत उद्दिष्टे
लाडकी बहीण योजनेचा मुख्य उद्देश महिलांचे आर्थिक सक्षमीकरण करणे हा आहे. यामध्ये त्यांच्या आरोग्य आणि पोषण स्थितीत सुधारणा करणे, कुटुंबातील निर्णय प्रक्रियेत त्यांचा सहभाग वाढवणे आणि त्यांना स्वावलंबी बनवणे या बाबींचा समावेश आहे. विशेषतः आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल असलेल्या महिलांना या योजनेचा लाभ मिळू शकतो.
नवीन नियम आणि अटी
महाराष्ट्र शासनाने या योजनेत काही महत्त्वपूर्ण बदल केले असून, त्यामध्ये विशेषतः पाच प्रमुख निकषांचा समावेश आहे:
१. चारचाकी वाहन: लाभार्थी महिलेच्या कुटुंबात चारचाकी वाहन असल्यास, ते कुटुंब आर्थिकदृष्ट्या सक्षम मानले जाईल आणि योजनेच्या लाभापासून वंचित राहील.
हे पण वाचा:
लाडक्या बहिणीच्या खात्यात 2100 रुपये जमा, पेंडिंग फॉर्मचे या दिवशी खात्यात पैसे money in account pending
२. वातानुकूलन यंत्र: एअर कंडिशनर असलेली कुटुंबे या योजनेसाठी अपात्र ठरतील, कारण हे उपकरण अजूनही विलासितेची वस्तू मानली जाते.
३. मौल्यवान दागिने: कुटुंबात मोठ्या प्रमाणात सोने-चांदीची मालमत्ता असल्यास, त्या कुटुंबातील महिलांना योजनेचा लाभ मिळणार नाही.
४. आयकरदाता: कुटुंबातील कोणताही सदस्य आयकर भरत असल्यास, त्या कुटुंबातील महिला लाभार्थी होऊ शकणार नाहीत.
५. महागडी उपकरणे: प्रीमियम ब्रँडची इलेक्ट्रॉनिक उपकरणे (जसे की महागडे स्मार्ट टीव्ही, लॅपटॉप किंवा मोबाईल फोन) असलेली कुटुंबे योजनेसाठी अपात्र ठरतील.
पात्रतेचे प्रमुख
योजनेचा लाभ घेण्यासाठी महिलांनी खालील निकषांची पूर्तता करणे आवश्यक आहे:
- महाराष्ट्राचे कायमस्वरूपी रहिवासी असणे
- विवाहित, विधवा, घटस्फोटित किंवा परित्यक्ता महिला असणे
- वय २१ ते ६५ वर्षांदरम्यान असणे
- कुटुंबाचे वार्षिक उत्पन्न २.५० लाखांपेक्षा कमी असणे
- कुटुंबात कोणीही नियमित सरकारी कर्मचारी नसणे
योजनेची प्रभावी अंमलबजावणी सुनिश्चित करण्यासाठी शासनाने विविध स्तरांवर यंत्रणा उभी केली आहे. स्थानिक पातळीवर पंचायत समिती आणि महिला आयोग कार्यालये लाभार्थींना मार्गदर्शन करतात. तसेच, योजनेच्या लाभार्थींची नियमित तपासणी केली जाते, जेणेकरून योग्य व्यक्तींपर्यंतच मदत पोहोचेल.
लाडकी बहीण योजना महिलांच्या जीवनात महत्त्वपूर्ण बदल घडवून आणू शकते. नियमित आर्थिक मदतीमुळे त्या स्वतःच्या आणि कुटुंबाच्या गरजा भागवू शकतात. शिवाय, या योजनेमुळे महिलांचे सामाजिक स्थान सुधारते आणि त्यांना कुटुंबातील महत्त्वाच्या निर्णयांमध्ये सहभागी होण्याची संधी मिळते.
नवीन नियमांमुळे काही महिलांना योजनेपासून वंचित राहावे लागू शकते. मात्र, या नियमांचा उद्देश योजनेचा लाभ खरोखर गरजू महिलांपर्यंत पोहोचवणे हा आहे. भविष्यात या योजनेचा विस्तार करून अधिक महिलांना लाभ देण्याचा शासनाचा विचार आहे.
लाडकी बहीण योजना ही महाराष्ट्र शासनाची एक महत्त्वाकांक्षी योजना आहे, जी महिलांच्या सर्वांगीण विकासासाठी महत्त्वपूर्ण योगदान देऊ शकते. नवीन नियम आणि अटींमुळे योजनेची अंमलबजावणी अधिक पारदर्शक होईल आणि खऱ्या गरजूंपर्यंत मदत पोहोचेल. महिलांनी या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी आवश्यक कागदपत्रे आणि माहिती योग्य पद्धतीने सादर करावी आणि नियमांचे काटेकोर पालन करावे.